لگن یک مفصل توپی و سوکتی است و این نوع مفاصل امکان حرکت مناسب از هر جهت را فراهم می‌کنند.
جراحی تعویض مفصل لگن شامل برداشتن قسمت‌هایی از مفصل است که معمولاً باعث ایجاد مشکل می‌شوند- معمولاً توپ و سوکت و جایگزینی آنها با قطعات جدید ساخته شده از جنس فلز، پلاستیک یا سرامیک انجام می‌شود.
شایع‌ترین دلیل تعویض مفصل لگن، آرتروز است. دلایل احتمالی دیگر شامل آرتروز روماتوئید، شکستگی لگن یا دیسپلازی مفصل لگن است. مواردی که مفصل لگن به درستی توسعه نیافته باشد.
سالانه هزاران نفر عمل جراحی تعویض مفصل لگن را انجام می‌دهند. معمولاً این عمل از نظر کاهش درد، بهبود تحرک و کیفیت بهتر زندگی مزایای زیادی را به همراه دارد.
آیا به تعویض مفصل لگن نیاز دارم؟
پزشکان توصیه می‌کنند که در صورت وجود آرتروز در لگن، قبل از رسیدگی به عمل جراحی تعویض مفصل لگن، گزینه‌های دیگری را امتحان کنید. این گزینه‌ها شامل مصرف مسکن‌ها، حفظ وزن سالم، ورزش و فیزیوتراپی، و گاهی اوقات تزریق استروئید به مفصل لگن می‌شوند.
اگر درد و سفتی در لگن تأثیر زیادی بر فعالیت‌های روزانه شما دارد یا قادر به کنترل علائم خود نیستید، ممکن است موقعیتی باشد که باید در نظر بگیرید جراحی را انجام دهید. اما باید توجه داشته باشید که این تصمیم تأثیری بر کیفیت زندگی شما خواهد داشت.
در انجام جراحی تعویض مفصل لگن، محدودیت سنی بالا یا پایین وجود ندارد. با این حال، به علت آنکه مفصل جایگزین نهایی است، انجام جراحی در سنین جوانی ممکن است خواسته بیشتری به عمل جراحی در آینده داشته باشد.
انواع مختلف جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟
انواع مختلفی از قطعاتی که به عنوان جایگزین مفصل لگن استفاده می‌شوند وجود دارد، که گاهی اوقات ایمپلنت نیز نامیده می‌شود و می‌تواند در یک عمل تعویض مفصل لگن و روش‌های مختلفی برای رفع آنها استفاده شود. جراح شما گزینه‌های مختلفی را توضیح می‌دهد و بررسی می‌کند که کدام یک برای شما مناسب تر است.
بیشتر عمل‌های تعویض مفصل لگن، شامل مفصل لگنی است که از دو بخش تشکیل شده است. یک قسمت مانند توپ روی ساقه استخوان شکل گرفته و جایگزین سر استخوان لگن می‌شود. قسمت دیگر مانند کاسه‌ای است که سوکت را در لگن جایگزین می‌کند.
جایگزین مفصل لگن همیشه از فلز ساخته شده است، اما ترکیب‌های مختلفی از مواد فلزی، پلاستیکی یا سرامیکی برای توپ و سوکت استفاده می‌شود:
- یک توپک فلزی با سوکت پلاستیکی (فلز روی پلاستیک) پرکاربردترین ترکیب مورد استفاده است.
- از توپ سرامیکی یا با سوکت پلاستیکی (سرامیک روی پلاستیک) یا با سوکت سرامیکی (سرامیکی روی سرامیک) استفاده می‌شود. این ترکیب‌ها اغلب در بیماران جوان تر و فعال تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی قرار می‌گیرد و جراح شما یکی از مواردی را که به بهترین وجه با مفصل لگن طبیعی شما مچ باشد را انتخاب می‌کند. آنها همچنین در نظر می‌گیرند که شما در آینده چقدر فعال قرار است باشید. کاشت قطر بزرگتر دامنه حرکتی بیشتری را امکان پذیر می‌کند، بنابراین اگر انتظار دارید در یک ورزش کاملاً حرفه‌ای شرکت کنید این بهترین گزینه است.
خیلی مواقع، اگر ایمپلنت‌های آماده برای شما مناسب نیست، ممکن است جراح شما یک مورد خاص را تهیه کند.
غالباً اجزای مفصل مصنوعی با سیمان آکریلیک در استخوان ثابت می‌شوند، اما استفاده از هر یک از قسمت‌ها یا هر دو قسمت بدون سیمان مخصوصاً در بیماران فعال تر شایع تر است. حالتی که فقط یک قسمت با سیم ثابت (معمولاً سوکت) است، آن را به عنوان جایگزینی هیبرید هیپ می‌شناسند.
اگر سیمان مورد استفاده قرار نگیرد، سطح ایمپلنت‌ها یا سفت می‌شوند و یا بطور ویژه با مواد ساخته شده از مواد معدنی مشابه با مواد طبیعی استخوان پوشانده می‌شوند. این وضعیت، سطح خوبی را برای رشد استخوان ایجاد می‌کند. استخوان یک بافت فعال و زنده است و تا زمانی که قوی و سالم باشد، با گذشت زمان به تجدید خود و پیوند طولانی مدت ادامه خواهد داد.
ریکاوری پس از تعویض مفصل لگن
بعد از جراحی تعویض مفصل لگن، زمان لازم است تا فعالیت‌های طبیعی خود را به طور کامل انجام دهید. برای اطمینان از بهبودی کامل، شما باید برای بازیابی قدرت خود و پیروی از توصیه‌های پزشک خود تلاش کنید.
در بیمارستان
عمل تعویض مفصل لگن یک عمل جدی است. برای چند روز اول استراحت می‌کنید تا بهبود یابید. پزشک ممکن است برای کمک به بهبودی و به حداقل رساندن اثرات بیهوشی و جلوگیری از لخته شدن خون، بلافاصله برخی از فعالیت‌ها را شروع کند.
پزشک، متخصصین فیزیوتراپی و کاردرمانی دستورالعمل خاصی را در مورد ورزش، رژیم غذایی، مراقبت از زخم و مدیریت درد به شما ارائه می‌دهند. برخی از این دستورالعمل‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گزینه‌های کنترل درد شما. ممکن است IV تجویز شود که به شما كمك می‌كند تا میزان داروی دریافت شده را كنترل كنید.
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها و رقیق کننده خون به منظور جلوگیری از ایجاد لخته‌های خون کشنده که به طور بالقوه در رگ‌های ران و ساق شما تشکیل می‌شود.
- مقابله با حالت تهوع، کاهش اشتها و یبوست در روزهای بعد از عمل. برای رفع ناراحتی ممکن است به شما نرم کننده مدفوع یا ملین داده شود.
- انجام تمرینات منظم فیزیوتراپی. یک فیزیوتراپ به زودی بعد از عمل به شما مراجعه می‌کند تا نحوه استفاده از مفصل جدید را به شما نشان دهد. حرکت مفصل جدید در اسرع وقت بعد از عمل مهم است.
آماده کردن محیط خانه
بسته به میزان بهبودی، بستری شدن شما در بیمارستان ممکن است از سه تا 10 روز ادامه داشته باشد. برخی از بیماران پس از عمل تعویض مفصل لگن مستقیم به خانه می‌روند در حالی که برخی دیگر احساس می‌کنند که به زمان بهبود بیشتری احتیاج دارند و به یک مرکز توانبخشی می‌روند.
قبل از عمل، توصیه می‌شود در خانه خود تغییراتی ایجاد کنید تا ضمن ادامه بهبودی، انجام کارهای روزمره آسانتر شود:
- وسایلی را که مرتباً از آنها استفاده می‌کنید در دسترس قرار دهید تا نیازی به بالا رفتن یا خم شدن نداشته باشید. به عنوان مثال، مسواک، خمیردندان، لباس روی چوب لباسی، وسایل آشپزی و غیره.
- مبلمان خود را جابجا کنید تا یک واکر یا عصا بین آنها جا بگیرد. اگر اتاق شما در طبقه دوم است، شاید نیاز باشد که به طور موقت به یکی از اتاق‌های طبقه اول نقل مکان کنید.
- صندلی مناسبی داشته باشید- یک صندلی محکم و دارای دسته بلند. این کار نشستن و ایستادن را آسانتر می‌کند.
- هرگونه خطری از جمله فرش لیز و اسباب بازی را برطرف کنید.
- یک صندلی برای دوش، دستگیره‌هایی روی دیوار حمام و توالت فرنگی نصب کنید.
- برای انجام راحت کارهای روزانه و بدون درد از مواردی مانند ابزار پاشنه کش کفش استفاده کنید.
دوره نقاهت در خانه
وقتی بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن به خانه مرخص می‌شوید، بهبودی شما تمام نشده است. برای اطمینان از بهبودی کامل شما باید اقدامات خاصی را انجام دهید:
- پوست خود را در اطراف ناحیه برش تمیز و خشک نگه دارید. پانسمان را در صورت لزوم تغییر دهید.
- اگر بخیه‌هایی دارید که باید برداشته شود، جراح شما در مورد برش و زمانی که می‌توانید حمام کنید، دستورات خاصی به شما می‌دهد.
- اگر برش جراحی شما بهبود نیافته، در آن ناحیه قرمزی مشاهده می‌کنید یا شروع به چرک دادن می‌کند، با پزشک خود تماس بگیرید.
- دمای خود را به طور روزانه کنترل کنید و اگر بالاتر از 100.5 درجه فارنهایت است، با پزشک خود تماس بگیرید.
- تورم سه تا شش ماه اول بعد از عمل طبیعی است. برای کاهش تورم، پای خود را بلند کرده و روزانه 15-20 دقیقه برای چند بار روی آن یخ بمالید.
- مراقب علائم لخته شدن خون باشید که شامل درد در ساق پا یا قفسه سینه و تنگی نفس است. در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
داروها
برای بهبودی در مدت دوره نقاهت، به شما چندین دارو داده می‌شود. تمام داروهای مصرفی را طبق دستورالعمل مصرف کنید.
از جمله داروهایی که ممکن است برای شما تجویز شود عبارتند از:
- رقیق کننده خون برای جلوگیری از ایجاد لخته‌های خطرناک در رگ‌های شما. هنگامی که لخته‌های خون شکل می‌گیرند و آزاد می‌شوند، می‌توانند به ریه‌های شما منتقل شوند. این منجر به آمبولی ریوی می‌شود که می‌تواند کشنده باشد.
- در صورت وجود عفونت باکتریایی، مانند حین کار دندانپزشکی، ممکن است به شما آنتی بیوتیک داده شود. در صورت داشتن ریشه، ایمپلنت دندان یا کشیدن دندان حتما از پزشک خود آنتی بیوتیک دریافت کنید.
رژیم
پس از بازگشت به خانه، باید به رژیم عادی خود بازگردید. پزشک ممکن است توصیه‌هایی را ارائه دهد، از جمله:
- مکمل‌های ویتامینه، از جمله آهن مصرف کنید.
- به مقدار زیادی مایعات بنوشید.
- هنگام رقیق شدن خون از مصرف ویتامین K زیاد جلوگیری کنید.
- مصرف قهوه و الکل را محدود کنید.
- وزن خود را کنترل کنید.
فعالیت
در حالی که از عمل جراحی بهبود می‌یابید، بدون اینکه زیاده روی کنید، فعال باشید. برخی روزها بهتر خواهید بود اما با گذشت زمان باید شاهد پیشرفت خود باشید.
از دستورالعمل‌هایی که توسط پزشک و تیم درمانی به شما داده می‌شود پیروی کنید. مشاوره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تحمل وزن. نوع ایمپلنتی که دریافت می‌کنید تعیین می‌کند چه زمانی می‌توانید وزن خود را روی پا تحمل کنید که از چهار تا هشت هفته بعد از عمل متغیر است.
- رانندگی. استفاده از وسایل نقلیه می‌تواند طی چهار تا هشت هفته بعد عمل اجازه داده شود. اگر نیاز به جابجایی دارید و مفصل لگن شما تعویض شده است، تا زمانی که توسط پزشکتان نشود، رانندگی نکنید.
- خوابیدن. روی شکم خود بخوابید، پاها را کمی از هم جدا کنید یا یک طرف خود یک بالش بگذارید و بین زانوها یا زانوی بی تحرک قرار دهید.
- نشستن در ماه‌های بعد از عمل، فقط روی صندلی‌های دسته دار بنشینید. از صندلی‌های بدون دسته یا پشت کوتاه خودداری کنید.
- بالا رفتن از پله‌ها. صعود از پله‌ها را تا حد ممکن محدود کنید تا زمانی که بهبود پیدا کنید. اگر به بالا رفتن از پله‌های نیاز دارید، گام برداشتن را با پای “سالم” شروع کنید و به دنبال آن پای “تحت عمل” و سپس عصا یا واکر شما قرار می‌گیرد. برای پایین رفتن از پله‌ها، همین مراحل را برعکس کنید.
- بازگشت به محل کار. بسته به خواسته‌های جسمی شغل شما، می‌تواند تا سه یا شش ماه قبل از بهبودی کامل شما، زمان برای بهبودی کامل نیاز باشد.
- فعالیت‌های دیگر. تمرینات کم اثر مانند پیاده روی، شنا، گلف و دوچرخه سواری برای بیمارانی که جراحی تعویض مفصل داشته‌اند بسیار مفید است. از فعالیت‌هایی که باعث فشار روی مفصل می‌شود، مانند دویدن یا پریدن و ورزش‌های سنگین، خودداری کنید.
جابجایی مفصل لگن
بعد از عمل ممکن است پزشک و فیزیوتراپ شما برنامه جابجایی مفصل لگن را برای شما پیشنهاد دهند. تهویه مفصل لگن دو هدف دارد:
- تقویت عضلات، که به حمایت از مفصل جدید شما، تسکین درد و جلوگیری از صدمات بیشتر کمک می‌کند.
- بهبود انعطاف پذیری ماهیچه‌ها، که باعث بهبود دامنه حرکتی می‌شود و از آسیب دیدگی جلوگیری می‌کند.
برنامه جابجایی مفصل لگن باید به مدت چهار تا شش هفته دنبال شود. همیشه قبل از شروع هرگونه تمرین ورزشی با پزشک خود مشورت کنید و از گزارش درد چشم پوشی نکنید.
راهنمای ورزشی
وقتی دوره بهبودی تعویض مفصل لگن شما کامل می‌شود، بلافاصله بعد از عمل حرکت دادن مفصل جدید را شروع کنید. در ابتدا ممکن است حرکات شما کند باشد. اما هرچه قوی‌تر و انعطاف پذیرتر شوید، می‌توانید برای مدت زمان طولانی تری حرکت کنید.
بایدها و نبایدها
پزشک و فیزیوتراپ شما لیستی از دوز و داروهای لازم را در اختیار شما قرار می‌دهند. این اقدامات احتیاطی به جلوگیری از دررفتگی مفصل جدید و اطمینان از بهبودی صحیح کمک خواهد کرد. برخی از رایج‌ترین اقدامات احتیاطی عبارتند از:
نبایدها
- در هنگام نشستن، یا هنگام نشستن، به جلو خم نشوید.
- پاهای خود را ضربدری نکنید.
- روی زانوی سالم خود زانو نزنید.
- انگشتان پا را جمع نکنید.
- کاری را انجام ندهید که به خم شدن کمر بیش از 90 درجه نیاز داشته باشد.
- از درد به عنوان راهنما برای فعالیت‌هایی که می‌توانید دنبال کنید استفاده نکنید.
بایدها
- پا را به سمت جلو نگه دارید.
- هنگام نشستن یا ایستادن پای آسیب دیده را جلو نگه دارید.
- قبل از ورزش کردن از گرم کردن برای کمک به دامنه حرکتی خود استفاده کنید.
- برای کاهش التهاب از یخ استفاده کنید.
مفصل لگن جدید چه مدت دوام خواهد داشت؟
لگن جدید شما باید برای سال‌های متمادی تقریباً عادی و بدون درد باشد. بیشتر تعویض مفصل لگن حداقل 15 سال دوام دارد، اگرچه بین مارک‌های مختلف و انواع تعویض مفصل تفاوت‌هایی وجود دارد.
عمل جراحی اصلاحی
عمل تعویض مفصل لگن مجدد (اصلاحی گفته می‌شود) به طور فزاینده‌ای موفق است. اکنون بسیاری از بیمارستان‌ها دارای جراحانی هستند که در این نوع جراحی تخصص دارند.
عمل جراحی اصلاحی معمولاً پیچیده تر از عمل جراحی اصلی است و نتایج آن ممکن است چندان خوب نباشد. اگر جراحی اصلاحی انجام داده‌اید، به احتمال زیاد شما بیش از اولین عمل در بیمارستان خواهید بود و در کل روند بهبودی ممکن است طولانی‌تر شود.
اگر چند سال از اولین عمل شما بگذرد، احتمالاً ممکن است استخوان شما شروع به تضعیف شدن کند. در این حالت ممکن است شما به پیوند استخوان نیاز داشته باشید، که یک تکه استخوان از قسمت دیگری از بدن شما یا از یک اهدا کننده گرفته می‌شود.
پیوندهای استخوانی ممکن است نیاز به محافظت در برابر حرکت داشته باشند و این بدان معناست که شما مدت طولانی دیگری در ریکاوری خواهید بود. با این حال، نتیجه نهایی معمولاً خوب است.
اگر به دلیل عفونت عمیق نیازمند عمل اصلاحی شده‌اید، پس جراح شما ممکن است اصلاح دو مرحله‌ای را پیشنهاد کند. این امر شامل از بین بردن ایمپلنت اصلی و قرار دادن یک اسپیسر موقت معمولاً برای شش هفته است. اسپیسر حاوی آنتی بیوتیک برای کمک به مبارزه با عفونت است. پس از پاک شدن کامل عفونت، عمل دوم را برای وارد کردن مفصل لگن خواهید داشت.
