درد مچ پا به هر نوع درد یا احساس ناراحتی اطلاق میشود، که در مچ پا یا اطراف آن رخ میدهد. عوامل مختلفی در مچ پا درد ایجاد می‌کنند، که از آسیب تا تعداد زیادی مشکلات پزشکی مختلف را شامل می‌شوند. روش‌های درمانی به علت درد مچ پا بستگی دارد، که قبل از پیشنهاد روش درمانی خاص، باید تشخیص داده شود.
چه زمانی برای درد مچ یا کف پا باید به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی از دردهای پا از مشکلی کوتاه مدت، فراتر می‌روند. در صورتی که خودتان نمیتوانید این درد را برطرف کنید، یا دچار مشکلی هستید که مفاصل یا بافت نرم را تحت تاثیر قرار داده است، ممکن است که به بررسی‌های بیشتری نیاز داشته باشید.
اگر با موارد زیر مواجه هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- درد در چند روز اول برطرف نمی‌شود
- درد تشدید میشود
- پس از گذشت دو هفته مراقبت‌های خانگی هنوز درد دارید
- دچار زخم یا التهاب‌هایی هستید که بهبود نمی‌یابند
- رنگ پوست تغییر یافته است – بخصوص اگر به رنگ سیاه یا آبی تیره تغییر پیدا کرده است
- شکل پا تغییر کرده است یا دچار ورم شدیدی شده است
- تب بالا یا احساس داغی و لرز دارید
- پا دچار قرمزی، گرما و ورم شده – زیرا ممکن است دچار عفونت شده باشید
- درد برطرف شده و دوباره بروز میکند یا بیش از سه ماه ادامه یافته است
- دچار مشکلات التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا اسکلرودرمی (سخت شدن پوست) هستید
- دیابت دارید
- داروهای استروئید ، بیولوژیک یا دیگر داروهایی را مصرف می‌کنید که بر سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار است.
مشکلات مچ و پا چگونه تشخیص داده میشود؟
متخصصان بطور معمول پس از انجام معاینات پا، مشکلات آن را تشخیص می‌دهند. آنها به دنبال نشانه‌های ورم و هر تغییر ساختاری هستند که ممکن است منجر به درد شود. همچنین این احتمال وجود دارد که از شما بخواهند که کمی راه بروید تا از تاثیر احتمالی این مشکل بر حرکت و وضعیت بدن آگاهی یابند.
اکثر اوقات آنها بدون انجام اسکن، تصویربرداری اشعه ایکس یا آزمایش خون، مشکل را تشخیص می‌دهند، مگر اینکه آنها این تصور را داشته باشند که درد ناشی از مشکلی مانند آرتروز باشد.
علت درد مچ و پا و راه درمان
کشیدگی مچ پا
کشیدگی مچ پا زمانی رخ میدهد که رباط‌ها بیش از حد کشیده شوند یا دچار پارگی شوند، که معمولاً به دلیل فشار زیاد روی رباط‌ها ایجاد میشود. یک یا چند رباط ممکن است در طول کشیدگی آسیب ببیند. کشیدگی مچ پا یکی از متداول‌ترین عوامل درد مچ پا است، که عمدتاً به دلیل پیچ‌خوردگی ناگهانی ، چرخش یا غلتیدن در مچ پا رخ میدهد. درد ناشی از آسیب، به شدت صدمه وارد شده بستگی دارد – اینکه پارگی جزئی یا کامل است، و اینکه یک یا چندین رباط درگیر شده است.
معمولاً درمان شامل استراحت، قرار دادن کمپرس یخ و ثابت نگه داشتن مچ پا می‌باشد. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) رایج‌ترین روش درمان دارویی است، همچنین فیزیوتراپی کشیدگی تاندون نیز برای درمان این عارضه پیشنهاد می‌گردد.
مشکلات تاندون مچ پا
تاندونیت آشیل
تاندونیت آشیل، یک مشکل التهابی دردناک در تاندون آشیل است که عضله ساق پا را به پشت پاشنه پا متصل میکند. این مشکل عمدتاً به دلیل استفاده بیش از حد و فشار مداوم بر تاندون آشیل رخ میدهد، که در زندگی روزمره یا در تعدادی از ورزش‌ها آن را در معرض فشار قرار می‌دهند و منجر به ورم و پارگی خفیف در تاندون میشود. این مشکل با ورم و درد همراه است. درمان اولیه کاهش درد و ورم با استفاده از استراحت، قرار دادن کمپرس یخ و بالا نگه داشتن عضو ناحیه درگیر است. درمان دارویی با استفاده از داروهای NSAIDs اولین انتخاب است. کشش‌های آرام جهت جلوگیری از خشکی نیز سودمند می‌باشند، چرا که از وارد آمدن فشار بیشتر روی تاندون تا زمانی که بهبود می‌یابد، جلوگیری میکند. در صورتی که درمان‌های کم‌خطر به تسکین درد کمکی نمی‌کنند، تزریق کورتیکواستروئید به غلاف تاندون با کمک سونوگرافی، به کاهش التهاب تاندون کمک میکند.
تاندینوپاتی آشیل
تاندینوپاتی آشیل یک مشکل فرسایشی دردناک طولانی مدت در تاندون آشیل است که وقتی سرعت روند بهبودی کمتر از روند آسیب است، رخ میدهد. به دلیل بار اضافی مکرر، کمبود کشسانی (کلاژن) در تاندون وجود دارد. این مشکل با درمان‌های ضدالتهابی به خوبی درمان نمی‌شود و با توانبخشی عملکردی بخصوص با فیزیوتراپی انقباضی برون گرا (حرکات استقامتی در حین کشش تاندون ) بطور مؤثر برطرف میشود. لازم است بدانید، درمان تاندینوپاتی به فیزیوتراپی با استفاده از سوزن خشک در تاندون یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، به خوبی پاسخ نمی‌دهد.
پارگی تاندون آشیل
پارگی تاندون آشیل هنگامی رخ میدهد که فشار زیاد ناگهانی یا ضربه به تاندون آشیل وارد شود، که تاندون را پاره میکند. پارگیهای تاندون آشیل بیشتر در ورزشکاران یا افرادی رخ میدهد که شغل آنها بلند کردن مداوم اجسام سنگین است. در پارگی خفیف تاندون، می‌توان تزریق استروئید انجام داد. در نظر داشته باشید که اگر تاندون بطور کامل پاره شده باشد، لازم است که جراحی انجام شود.
شکستگی‌های استخوان
شکستگی استخوان که در زبان محاوره به آن شکستگی مچ پا می‌گویند، یکی از رایج‌ترین آسیب‌ها در مچ یا اطراف مفصل مچ پا و کف پا است، که علت معمول بروز درد در ناحیه مچ پا می‌باشد. شکستگی‌های مچ پا ممکن است ناشی از اصابت یا آسیب‌های ضربه‌ای دیگر باشند. شدت شکستگی استخوان متغیر است و نوع درمان بر اساس آن مشخص میشود. معمولاً ثابت نگه داشتن عضو با گچ ضروری است، اما ثابت نگه داشتن با وسایل ارتوپدی یا جراحی باز مفصل، نیز ممکن است لازم باشد.
بورسیت
بورسیت یا التهاب بورس، کیسه‌ای سرشار از مایع روان‌کننده است، که ساییدگی ، اصطکاک و تحریک را کاهش میدهد، و به عنوان یک بالشتک بین استخوان و دیگر قسمت‌های متحرک بدن مانند عضلات، تاندون‌ها یا پوست عمل میکند. بورس پشت پاشنه در مچ پا و در محل اتصال تاندون آشیل با استخوان پاشنه قرار گرفته است، که متداول‌ترین ناحیه برای بروز بورسیت است. التهاب این بورس می‌تواند به دلیل استفاده بیش از حد رخ دهد و اغلب با تاندونیت آشیل ارتباط دارد. بورسیت مچ پا در نواحی اطراف مچ، درد و حساسیت ایجاد میکند.
این مشکل را می‌توان با استراحت، قرار دادن کمپرس یخ در آن ناحیه و بالا نگه داشتن مچ پا درمان کرد. روش‌های دارویی نیز شامل استفاده از داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن یا تزریق موضعی کورتیکواستروئید با کمک سونوگرافی در ناحیه درگیر، می‌تواند در کاهش درد و التهاب ناشی از بورسیت بسیار مؤثر باشد.
آرتروز
آرتروز یک اختلال مفصلی دردناک است. علت آن ممکن است التهابی، فرسایشی، عفونی و یا متابولیک بطور طبیعی باشد. رایج‌ترین علائم آن علاوه بر درد، شامل ورم، گرما، حساسیت به لمس، خشکی و کاهش محدوده حرکتی است. درمان درد آرتروز به نوع آن بستگی دارد.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوید (آرتریت التهابی) یک بیماری مزمن خود ایمنی التهابی در مفاصل است و زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی به بافت‌های بدن حمله میکند. در این مورد بافت پوششی مفصل (غشا سینوویال) است. آرتریت روماتوئید بطور کلی با یک الگوی منظم رخ میدهد، که به این معنی است که اگر یک مفصل درگیر شود، مفصل دیگر در طرف دیگر بدن نیز درگیر خواهد شد. علاوه بر علائم متداول آرتروز، علائم خاصی از آرتریت روماتوئید مانند خستگی، تب و کاهش انرژی بدن ممکن است ایجاد گردند. درمان درد ناشی از آرتریت روماتوئید عمدتاً براساس مصرف کورتیکواستروئید، NSAIDs و داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری می‌باشد.
استئوآرتریت
استئوآرتریت (آرتروز فرسایشی ) یک بیماری مزمن است که نشانه آن از بین رفتن غضروف مفاصل است. این عارضه منجر به کاهش لغزندگی در انتهای استخوان‌ها میشود، که باعث میشود استخوان‌ها به یکدیگر برخورد کنند. در مراحل اولیه بیماری ممکن است التهاب وجود داشته باشد، اما همچنان که بیماری پیشرفت میکند، تغییرات فرسایشی در بافت مفصل بطور عمده ایجاد میشود. این بیماری علاوه بر ایجاد درد، اغلب منجر به کاهش حرکت در مفصل نیز می‌گردد. درمان درد ناشی از استئوآرتریت بطور معمول شامل مصرف NSAIDs است اما لازم است بدانید اثرگذاری آن محدود است. داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی نیز در درمان درد مرتبط با استئوآرتریت تاثیرگذار هستند.
نقرس
نقرس (آرتروز متابولیسمی) نوعی از آرتروز است که به دلیل تجمع بیش از حد اوریک اسید به شکل کریستال در مفاصل رخ میدهد. نقرس ممکن است در پی یک بیماری یا آسیب ایجاد شود، یا می‌تواند ناشی از اتفاقات پراسترس ، الکل یا داروها رخ دهد. معمولاً اولین نشانه‌های آن ورم و درد شدید در انگشت بزرگ پا است، که پس از چند روز حتی بدون درمان برطرف میشود. علائم مشابه نیز ممکن است پس از آن در دیگر مفاصل مانند مچ پا بروز کنند. پس از سال‌ها بیماری، اوریک اسید در زیر پوست و در اطراف مچ پا تجمع میکند. درمان حملات حاد نقرس شامل مصرف NSAIDs ، کورتیکواستروئید و کولشیسین است، که در 12 ساعت اولیه حمله حاد، بهترین نتیجه را خواهد داشت. هنگامی که حملات تکرار می‌شوند، NSAIDs یا کولشیسین در دوزهای کم بطور روزانه به عنوان روشی پیشگیرانه تجویز میشود، همچنین داروهایی که سطح اسید اوریک خون را کاهش می‌دهند، توصیه میشود.
آرتریت سپتیک
آرتریت سپتیک (آرتروز عفونی) به دلیل عفونت مفصل مچ پا با باکتری، ویروس یا قارچ رخ میدهد. همچنین به دلیل گسترش عفونت از یک بخش از بدن، یا به عنوان واکنش نسبت به عفونت در دیگر بخش‌های بدن (آرتریت واکنشی) ایجاد میشود. علاوه بر علائم رایج آرتروز، علائم خاص آرتریت سپتیک اغلب شامل تب، تعریق، لرزش بدن و ناتوانی در تحرک مفصل درگیر است. درمان آرتریت سپتیک شامل مصرف آنتی‌بیوتیک بوده و تخلیه با جراحی نیز ممکن است لازم باشد.
