درد مفاصل ساکروایلیاک (SI) در کمر و باسن احساس می‌شود. این درد ناشی از صدمه یا آسیب‌دیدگی مفصل بین ستون فقرات و لگن است. تشخیص دقیق برای تعیین منبع درد مهم است. درد مفاصل ساکروایلیاک منبع اصلی درد کمر یا درد در باسن یا ران می‌باشد. تشخیص این بیماری اغلب دشوار است زیرا بسیاری از شرایط دیگری نیز وجود دارند که باعث ایجاد درد در همان مکان‌ها می‌شود. بریس، فیزیوتراپی، تزریق استروئید به داخل مفصل ساکروایلیاک و ابلیشن رادیوفرکوانسی (radiofrequency ablation) گزینه‌های درمانی برای این بیماری التهابی مفصل هستند.
یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین راه‌های درمان درد ساکروایلیاک استفاده از ارتز یا کمربند طبی مخصوص است. کلینیک تخصصی ارتوپد فنی امید یکی از بهترین مراکز خدمات رسانی در زمینه انواع ارتز و پروتز می‌باشد که با ارائه ارتز‌های مختلف و مناسب شما همراهتان خواهد بود و بهترین و مناسب‌ترین ارتز را به شما پیشنهاد می‌دهد. متخصصین این کلینیک بعد از معاینه دقیق بیمار با استفاده از روش‌های دقیق اندازه‌گیری و قالب‌گیری مبادرت به ساخت ارتز بر اساس شرایط هر بیمار خواهند کرد. شما می‌توانید جهت تهیه ارتز مناسب با توجه به شرایط خاص خود و سفارش آن و دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های 02166015211 – 02166015217 – 02166014158 تماس حاصل فرمایید.
مفصل سایکروایلیاک چیست؟
ترجمه نوشته عکس:
تصویر سمت چپ: استخوان خاجی یا ساکروم-ایلیوم یا استخوان تهیگاهی
تصویر سمت راست: مفصل ساکروایلیاک سالم- مفصل ساکروایلیاک ملتهب
مفاصل ساکروایلیاک (SI) که در دو طرف پایه ستون فقرات قرار دارند، ستون فقرات را به لگن متصل می‌کنند. اگر این مفاصل ساکروایلیاک وجود نداشت، نمی‌توانستید بایستید یا راه بروید. کار مفصل ساکروایلیاک، تثبیت لگن این و همچنین همانند بک کمک فنر بین نیروهای تحمل وزن ناشی از حرکات اندام تحتانی و ستون فقرات عمل کند.
مفصل ساکروایلیاک باید به منظور حرکات جانبی و چرخش لگن حرکت کند، اما دامنه حرکت آن بسیار محدود است. رباط‌های قوی به نگه‌داشتن این مفصل در تراز صحیح کمک می‌کنند و از حرکت بیش‌ازحد آن در هنگام راه رفتن، دویدن یا ایستادن جلوگیری می‌کنند. اگرچه این رباط‌ها حرکت را کنترل می‌کنند، اما به اندازه‌ای کشیده می‌شوند تا مفصل بتواند حرکات پیچیده‌ای از چرخش، کشش یا کج شدن را در حین انجام فعالیت‌های مستلزم تحمل وزن انجام دهد. هنگامی که رباط‌ها نتوانند پشتیبانی کافی داشته باشند، بی ثباتی در مفصل ساکروایلیاک و لگن رخ می‌دهد.
میزان شیوع درد مفاصل ساکروایلیاک چقدر است؟
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چه تعداد از افراد با درد مفاصل ساکروایلیاک (SI) زندگی می‌کنند. با این حال، تخمین زده شده است که بین 10 تا 25 درصد افرادی که کمردرد گزارش می‌کنند، ممکن است دچار دردی در مفاصل ساکروایلیاک شوند.
چه عواملی باعث بروز درد مفاصل ساکروایلیاک می‌شود؟
بیماری‌ها و شرایط پزشکی بسیاری وجود دارند که باعث التهاب در مفصل ساکروایلیاک می‌شوند، از جمله:
- استئوآرتریت یا آرتروز – این نوع آرتروز ساییدگی و پارگی می‌تواند در مفاصل ساکروایلیاک رخ دهد و بر اثر پارگی و تخریب رباط‌ها به وجود می‌آید.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان – یا روماتیسم ستون فقرات، نوعی آرتروز التهابی در مفاصل ستون فقرات است. ساکروایلئیت (التهاب مفصل ساکروایلیاک) اغلب یک علامت اولیه از اسپوندیلیت آنکیلوزان است.
- آرتروز پسوریاتیک – این وضعیت التهابی باعث درد مفاصل و تورم و همچنین پسوریازیس (لکه‌های سفیدی و پوسته پوسته بر روی پوست) می‌شود. آرتریت پسوریاتیک می‌تواند باعث التهاب مفاصل ستون فقرات از جمله مفاصل ساکروایلیاک شود.
- تروما – سقوط، تصادف و سوانح رانندگی یا صدماتی به مفاصل ساکروایلیاک یا لیگامانهایی که مفاصل ساکروایلیاک را محافظت می‌کنند یا آن را احاطه کرده‌اند، ممکن است علائمی ایجاد کنند.
- بارداری – هورمون‌هایی که در دوران بارداری تولید می‌شوند می‌توانند عضلات و رباط‌های لگن را شل کنند و باعث چرخش مفصل ساکروایلیاک می‌شوند. همچنین افزایش وزن در حاملگی می‌تواند مفصل ساکروایلیاک را تحت فشار قرار داده و منجر به فرسایش مفصل شود.
- ساکروایلئیت پیوژنیک (Pyogenic sacroiliitis)- این یک عفونت نادر در مفصل ساکروایلیاک است که توسط باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) ایجاد می‌شود.
علائم درد مفاصل ساکروایلیاک چیست؟
علائم شایع درد مفاصل ساکروایلیاک شامل دردی است که:
- در قسمت پایین کمر، باسن، لگن یا ران رخ می‌دهد
- بعد از مدت طولانی نشستن یا ایستادن یا بلند شدن از صندلی بدتر می‌شود
- بعد از چرخش لگن بدتر می‌شود
- تیرکشنده یا ضربه‌ای و یا مبهم و دردناک می‌باشد
درد مفاصل ساکروایلیاک، چه عوارض و مشکلاتی را در پی دارد؟
در صورت عدم درمان، درد مفاصل ساکروایلیاک باعث از بین رفتن قدرت تحرک در برخی افراد می‌شود. همچنین اگر این درد درمان نشود، می‌تواند خواب شما را مختل کند و منجر به مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی شود. ساکروایلیتیت (التهاب مفصل ساکروایلیاک) همراه با روماتیسم ستون فقرات می‌تواند به مرور زمان پیشرفت کند. با گذشت زمان، این نوع التهاب مفاصل باعث می‌شود که مهره‌ها (استخوان‌ها) در ستون فقرات شما به هم بچسبند و خشک شوند.
تشخیص
اگر درد مداوم در قسمت پایین کمر، باسن یا ران دارید، باید برای ارزیابی دقیق به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
پزشک از شما در مورد سابقه‌ی بیماری شما، از جمله اختلالات التهابی یا بیماری‌های قبلی سؤال خواهد کرد. سایر آزمایش‌های تشخیصی در این زمینه عبارت‌اند از:
- معاینه فیزیکی، تست‌های حرکتی – در طی معاینه فیزیکی، ستون فقرات جهت هم ترازی و چرخش مناسب مورد معاینه و بررسی قرار می‌گیرد. در طی تست‌های مختلفی از حرکات فیزیکی، در موقعیت معینی قرار خواهید گرفت و پزشک از شما می‌خواهد تا در جهت‌های بخصوصی حرکت کنید. در برخی از این تست‌ها، پزشک بر روی مفصل ساکروایلیاک، ستون فقرات، لگن یا پای شما فشار وارد می‌کند. هر چه تعداد تست‌های مثبت (افزایش درد) بیشتر باشد، احتمال ابتلا به ساکروایلئیت بیشتر می‌شود.
- آزمایش خون – آزمایش خون برای بررسی نشانه‌هایی از وجود التهاب انجام می‌شود.
- تست‌های تصویربرداری – در صورت شک پزشک به وجود یک صدمه و آسیب‌دیدگی به عنوان منبع درد یا برای بررسی تغییراتی در مفصل ساکروایلیاک، ممکن است انجام عکسبرداری رادیولوژی، سی تی اسکن و / یا اسکن ام آر آی سفارش داده شود.
- تزریق استروئید – تزریق استروئیدها به مفصل ساکروایلیاک، هم یک آزمایش تشخیصی است – در صورت تسکین درد – و هم یک درمان. این روش با استفاده از رادیوگرافی با استفاده از اشعه‌ی ایکس برای هدایت سوزن به ستون فقرات در محل مناسب برای تزریق انجام می‌شود.
درمان درد ساکروایلیاک
اکثر مبتلایان به درد مفاصل ساکروایلیاک با انجام درمان‌هایی، درد خود را کنترل کرده و توانایی تحرک خود را مجدداً به دست می‌آورند.
استراحت
درمان اولیه و اصلی التهاب مفصل ساکروایلیاک یا ساکروایلئیت اغلب شامل استراحت است. استراحت به کاهش التهاب کمک می‌کند، درحالی‌که شما را از انجام فعالیت‌هایی که ممکن است درد شما را بدتر کند، باز می‌دارد.
استفاده از یخ و گرما
پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به طور متناوب، از یخ و گرما استفاده کنید. استفاده از کیسه‌ی یخ برای رفع درد حاد و سپس اعمال گرما می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
دارو
در بعضی موارد، پزشکان داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند Advil را برای کمک به کنترل درد در مراحل اولیه ساکروایلئیت تجویز می‌کنند. در بعضی موارد، پزشکان استروئیدها را به مفاصل ساکروایلیاک شما تزریق کرده تا به کاهش التهاب و درد کمک کنند. ابلیشن رادیو فرکانسی فقط در صورتی در نظر گرفته می‌شود که درد، پس از تزریق به مفصل ساكروایلیاك، موقتاً تسکین می‌یابد. در این روش از امواج رادیویی برای گرم کردن ناحیه‌ی کوچکی از بافت عصبی استفاده می‌کند تا مانع از آن در ارسال سیگنال‌های درد شود و در نتیجه درد کاهش می‌یابد.
بریس
اگر از درد مفاصل ساکروایلیاک (SI) رنج می‌برید؛ و یا برای مدیریت وضعیت خود، روش‌های درمانی و تمرین‌های مختلفی را امتحان کرده‌اید، اما این درد همچنان ادامه دارد؛ اگر اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک در شما تشخیص داده شده است، بهتر است در مورد مزایای پوشیدن کمربند تروکانتِریک (برای ناحیه‌ی برآمدگی در بالای تنه استخوان ران) از پزشک یا فیزیوتراپیست خود سؤال کنید. کمربند تروکانتِریک یک بریس محافظتی است که می‌تواند به کاهش درد، کاهش التهاب و بازیابی عملکرد کمک کند. این وسیله ساده و در عین حال مؤثر برای تثبیت لگن و جلوگیری از حرکت بیش‌ازحد مفصل ساکروایلیاک طراحی شده است.
عملکرد کمربند تروکانتِریک چگونه است؟
کمربند تروکانتریک (Trochanteric) طراحی شده است تا حرکت مفصل ساکروایلیاک را محدود کرده و علائم درد را کاهش دهد. این کمربند عرض تقریبی 10 تا 25 سانتی‌متر دارد و اغلب از جنس الاستیک کششی یا مشابه آن ساخته می‌شود. با بندهای محکم، به راحتی در ناحیه بالای باسن قرار می‌گیرد. با استفاده مداوم، این کمربند پشتیبانی و حفاظت بیشتری را فراهم می‌کند، فشار در مفصل ساکروایلیاک را کاهش می‌دهد و تراز مناسب لگن را تقویت می‌کند. به طور ساده، کمربند تروکانتریک یک وسیله خارجی است که کار رباط‌های داخل بدن را انجام می‌دهد.
کمربندهای تروکانتریک دارای یک دستگیره قابل تنظیم یا اتصال‌دهنده‌های ولکرو هستند که تنظیم فشرده‌سازی و اندازه‌گیری آن را آسان می‌کند. آنها سبک و راحت هستند، در مقابل کمربندهای کرست. بعد از تجویز، اندازه‌گیری‌های لازم انجام می‌شود و پزشک متخصص به طور کلی راهنمایی‌های لازم برای استفاده صحیح از کمربند را به شما ارائه می‌دهد. اگرچه نیازهای هر فرد ممکن است متفاوت باشد، اما پزشکان معمولاً برنامه‌ای به مدت ۱۰ روز برای استفاده ۲۴ ساعته از این کمربند توصیه می‌کنند و پس از آن، باید به مدت ۶ تا ۸ هفته فقط در هنگام انجام فعالیت استفاده شود. تمرینات ورزشی در این بازه زمانی توصیه نمی‌شود.
کاندیدای استفاده از این نوع کمربند
پوشیدن کمربند تروکانتِریک به ندرت عوارضی را در پی دارد. از آنجا که این کمربند فقط رباط‌ها را پشتیبانی می‌کند – خطری برای افزایش ضعف عضلات در قسمت پایین کمر وجود ندارد. پوشیدن یک وسیله پشتیبان مانند کمربند تروکانتِریک باعث کاهش فشار در مفصل ساکروایلیاک می‌شود و فرصتی را برای بهبودی رباط‌ها فراهم می‌کند.
همه‌ی انواع اختلالات مفصل ساکروایلیاک را نمی‌توان با کمربند تروکانتِریک با موفقیت درمان کرد. برای افراد مبتلا به آرتریت (التهاب مفاصل)، دارو یا تزریق برای کاهش التهاب ممکن است یک روش درمانی اولیه و مناسب باشد. افرادی که نابرابری در سایز پاها دارند، ممکن است با یک دستگاه ارتز مانند ارتز بالابر پاشنه پا برای کاهش درد و کاهش استرس بر روی مفاصل بهتر شوند. اگر نگران عملکرد مفصل ساکروایلیاک هستید، از پزشک خود بپرسید که آیا کمربند تروکانتِریک مناسب شماست یا خیر.
فیزیوتراپی
بیشتر مبتلایان به ساکروایلئیت با درمان‌های فیزیوتراپی، بهبودی می‌یابند. این روش فیزیوتراپی به تقویت و تثبیت عضلات اطراف مفاصل ساکروایلیاک شما کمک می‌کند. فیزیوتراپی همچنین حرکت مفاصل ساکروایلیاک را از طریق دامنه‌ی حرکتی کامل، برای شما آسان می‌کند. تقویت ساختارها می‌تواند به پایداری و حساسیت کمتری نسبت به درد در آینده کمک کند.
نوروتومی با رادیوفرکانسی دو قطبی
شیوه‌های درمانی، اگر محافظه‌کارانه باشند، ممکن است به‌تنهایی تسکین‌بخش نباشند، پزشک ممکن است نوروتومی با رادیوفرکانسی دوقطبی (یا ابلیشن رادیوفرکانسی) را توصیه کند. این روش با حداقل میزان تهاجمی، اعصاب نخاعی بخصوصی را از ارسال سیگنال‌های درد ناتوان کرده و مانع ا این کار می‌شود.
تزریق مفصل ساکروایلیاک
از روش‌های تزریقی، در طی مراحل تشخیصی استفاده می‌شود، اما این درمان با ارسال قدرتمند یک ماده ضدالتهابی به‌طور مستقیم به مفاصل ساکروایلیاک، به درمان التهاب این مفاصل کمک می‌کنند.
آیا می‌توان از درد مفصل ساکروایلیاک جلوگیری کرد؟
هیچ راهی برای جلوگیری از ساکروایلئیت و درد ناشی از آن وجود ندارد. ممکن است با پرهیز از فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد می‌شوند، مانند دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها، بتوانید از علائم آن جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش دهید.
