تنیس البو با یا اپی کندیلیت جانبی یک بیماری دردناک در آرنج است که به علت استفاده بیش از حد از آن به وجود می‌آید. شاید تعجب کنید اما بازی تنیس یا سایر فعالیت‌های ورزشی که با راکت انجام میشوند در بروز این اختلال نقش دارند اما انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی و فعالیت‌های دیگر نیز می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دهد. تنیس البو به التهاب تاندونی گفته میشود که به عضلات ساعد در قسمت بیرونی آرنج متصل شده است. عضلات و تاندون‌های ساعد به علت انجام دادن حرکات تکراری و استفاده بیش از حد دچار آسیب دیدگی میشوند و این وضعیت باعث بروز درد و حساسیت در قسمت بیرونی آرنج خواهد شد.
آناتومی آرنج به چه صورت است؟
مفصل آرنج شما مفصلی است که از سه استخوان ساخته شده است که عبارتند از استخوان هومروس یا استخوان فوقانی بازو، و دو استخوان در آرنج که رادیوس و اولنا نام دارند. در قسمت انتهای استخوان هومروس زائده‌های استخوانی وجود دارند که به آنها اپی کندیلیت گفته میشود. زائده‌های استخوانی در قسمت بیرونی آرنج اپی کندیلیت جانبی نام دارند. عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها به کنار هم نگه داشتن مفصل آرنج کمک میکنند. اپی کندیلیت جانبی یا تنیس البو شامل عضلات و تاندون‌های ساعد است. عضلات ساعد شما به کشش مچ و انگشتان دست کمک میکنند. تاندون‌های ساعد، عضلات را به استخوان متصل میکند و به اپی کندیلیت جانبی وصل هستند. تاندونی که معمولاً در تنیس البو مورد استفاده قرار می‌گیرد ماهیچه خم کننده مچ به زند پایینی (ECRB) نام دارد.
علل بروز تنیس البو چیست؟
استفاده بیش از حد از آرنج
تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است نشان داده که اغلب تنیس البو به علت آسیب دیدگی یک عضله خاص در ساعد به وجود می‌آید. ماهیچه خم کننده مچ به زند پایینی به ثابت کردن مچ در هنگامی که آرنج صاف است کمک میکند. این اختلال به علت ضعیف شدن ماهیچه خم کننده مچ به زند پایینی ناشی از استفاده بیش از حد از عضله و پارگی میکروسکوپی در تاندونی که به اپی کندیلیت جانبی متصل میشود به وجود می‌آید و باعث بروز التهاب و درد خواهد شد. ماهیچه خم کننده مچ به زند پایینی به علت موقعیت خاصی که دارد در معرض خطر آسیب دیدگی قرار می‌گیرد. هنگامی که آرنج خم و راست میشود عضله به برجستگی استخوانی ساییده میشود. این اختلال می‌تواند با گذر زمان باعث تحلیل رفتگی عضله شود.
انجام دادن برخی فعالیت‌های جسمی
ورزشکاران تنها افرادی نیستند که دچار تنیس البو میشوند. تعداد زیادی از افرادی که به این اختلال مبتلا هستند در آن دسته از فعالیت‌های کاری یا تفریحی شرکت میکنند که برای انجام دادن آنها به حرکات تکراری استفاده مداوم از عضله ساعد نیاز دارند. نقاشان، نجاران و لوله کش‌ها بیشتر دچار این اختلال میشوند. تحقیقات نشان داده است که تعمیر کاران ماشین آلات، آشپزها و حتی قصابان نیز بیشتر از سایر اعضای جامعه دچار سندروم تنیس البو میشوند. تصور بر این است که از انجام دادن حرکات تکراری و برداشتن اشیا سنگین که لازمه برخی مشاغل است در بروز این اختلال نقش دارد.
سن
اکثر افرادی که دچار سندروم تنیس البو هستند حدود ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارند با این حال هر یک از افرادی که دارای فاکتورهای خطر باشند احتمال ابتلاء به سند را به تنیس البو در آنها زیاد است. در فعالیت‌هایی که با راکت انجام میشوند از قبیل تنیس، روش‌های نامناسب ضربه زدن یا استفاده از وسایل ورزشی نامناسب می‌توانند زمینه ابتلا به تنیس البو را فراهم کنند.
دلایل ناشناخته
احتمال بروز اپی کندیلیت جانبی بدون آسیب دیدگی قابل تشخیص وجود دارد. از این اختلالات تحت عنوان بروز سندروم تنیس البو به علل ناشناخته یاد میشود. علائم و نشانه‌های تنیس البو به تدریج به وجود می‌‌آیند. در اکثر موارد درد به صورت خفیف شروع میشود و طی مدت چند هفته و چند ماه به آرامی برطرف خواهد شد. معمولاً هیچ نوع آسیب دیدگی خاصی در ارتباط با شروع علائم و نشانه‌های این اختلال وجود ندارد.
علائم و نشانه‌های سندروم تنیس البو چیست؟
برخی از علائم و نشانه‌های شایع سندروم تنیس البو به شرح زیر می‌باشد:
- احساس درد یا سوزش در قسمت بیرونی آرنج
- کاهش قدرت آرنج
معمولا علائم و نشانه‌های تنیس البو با انجام دادن فعالیت‌های جسمانی از قبیل در دست گرفتن راکت، پیچاندن آچار یا تکان دادن دست بدتر میشوند. در اکثر موارد آن دستی درگیر میشود که شما برای انجام فعالیت‌های روزمره خود از آن استفاده می‌کنید با این حال احتمال آسیب دیدگی هر دو بازو وجود دارد.
سندروم تنیس البو چگونه تشخیص داده میشود؟
ممکن است پزشک انجام تست‌های بیشتر را برای رد کردن سایر علل احتمالی بروز تنیس البو پیشنهاد دهد این روش‌های تشخیصی به شرح زیر می‌باشند:
عکس برداری توسط اشعه ایکس
از عکس برداری توسط اشعه ایکس برای رد کردن احتمال بروز آرتریت در آرنج استفاده میشود.
اولتراسوند تشخیص
استفاده از دستگاه اولتراسوند به پزشک کمک میکند بتواند وجود اختلال تنیس البو را به سرعت تشخیص دهد.
اسکن ام آر آی
در صورتی که پزشک به این نتیجه برسد که علائم و نشانه‌های شما به مشکلات گردن ارتباط دارد درخواست انجام اسکن ام آر آی را خواهد داد. اسکن ام آر آی به پزشک کمک میکند تا بتواند وجود فتق دیسک یا آرتریت در گردن را تشخیص دهد. اغلب این دو اختلال باعث بروز درد در بازو میشوند.
الکترومیوگرافی
ممکن است پزشک درخواست انجام الکترومیوگرافی را بدهد تا احتمال فشردگی عصب را رد نماید. تعداد زیادی از اعصاب از آرنج عبور میکنند و علائم و نشانه‌های فشردگی عصب شباهت زیادی به علائم و نشانه‌های تنیس البو دارد.
تنیس البو چگونه درمان میشود؟
در بیش از ۹۰ درصد از موارد اقدامات مراقبتی در بهبود حال بیمار بسیار مفید هستند. زمانی نتایج خوبی از این روش به دست می‌آید که روند درمان در مراحل اول بیماری شروع شود.
مصرف داروها
مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپرین یا ایبوپروفن در کاهش درد و تورم نقش دارند. مصرف داروهای ضد التهاب یا تزریق استروئید به صورت موضعی در کنار انجام جلسات فیزیوتراپی می‌توانند در بهبود حال بیمار و پیشرفت برنامه درمان بسیار موثر باشند.
استراحت نسبی
کناره گیری کردن از فعالیت جسمی شدید برای کمک به تسریع فرآیند بهبود ضروری خواهد بود. یک برنامه درمان موفقیت آمیز شامل شروع مجدد اما تدریجی فعالیت‌های ورزشی است و این مرحله زمانی شروع میشود که از میزان درد بیمار به طرز قابل توجهی کاسته شده باشد.
استفاده از کمپرس یخ
استفاده از کمپرس یخ توسط بیمار می‌تواند در کاهش درد بسیار سودمند باشد. باید فوراً پس از اتمام یک فعالیت جسمانی کمپرس یخ را روی آرنج قرار دهید. برای استفاده از کمپرس یخ باید مقداری یخ را درون یک کیسه پلاستیکی بریزید و سپس کیسه پلاستیکی را درون یک تکه پارچه قرار دهید و در مرحله بعدی آن را روی آرنج خود بگذارید. از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی پوست خود اجتناب کنید زیرا باعث سوختگی پوست خواهد شد.
استفاده از بریس
استفاده از بریسی که روی قسمت پشت ساعد قرار گرفته است می‌تواند در تسکین درد و علائم و نشانه‌های تنیس البو بسیار موثر باشد. بریس با استراحت دادن به عضلات و تاندون‌ها در کاهش علائم و نشانه‌های شما موثر خواهد بود.
درمان دستی
استفاده از برخی روش‌های مخصوص برای آزاد سازی بافت نرم می‌تواند در جلوگیری از چسبندگی تاندون و رفع سفتی و گرفتگی یک مجموعه از عضلات مفید باشد. در صورتی که پزشک در ارزیابی‌های انجام شده به این نتیجه برسد که ستون فقرات در ناحیه گردن درگیر شده است درمان مفصل را شروع خواهد کرد. به حرکت در آوردن مفصل آرنج به بهبود قدرت و توانایی آن و کاهش درد و بهبود عملکرد آرنج کمک خواهد کرد.
فیزیوتراپی
هدف از انجام جلسات فیزیوتراپی بهبود قدرت و انعطاف پذیری عضلات ساعد است تا بیمار با شروع مجدد تمرینات ورزشی یا فعالیت جسمانی خود دچار درد حاصل از تنیس البو نشود. متخصص فیزیوتراپی روش‌هایی را به شما آموزش می‌دهد تا از شدت ضربه حاصل از فعالیت‌های ورزشی کاسته شود و شما دچار درد در آرنج نشوید. فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود گردش خون به تاندون آسیب دیده کمک کند زیرا در این اختلال جریان خون و اکسیژن به همان نحوی که به عضلات سالم بدن ارسال می‌گردد منتقل نخواهد شد. انجام دادن تمریناتی که باعث بهبود گردش خون میشوند در تسریع فرایند بهبود نیز نقش دارند. متخصص فیزیوتراپی فرایند درمان را با تسکین درد شروع میکند سپس تمریناتی را برای کشش و تقویت عضلات به شما یاد خواهد داد. پزشک تلاش میکند به کمک روش‌های زیر به تسکین درد و تسریع فرایند بهبود آرنج کمک کند:
- ماساژ با یخ
- تحریک عضله
- استفاده از بریس و چسب مخصوص
- اولتراسوند تراپی
همچنین نکاتی را در خصوص نحوه استراحت دادن به آرنج و رفع فشار از روی آن ناشی از فعالیت‌های روزمره را به شما آموزش خواهد داد.
ورزش کردن
پس از کسب تسکین درد، شما می‌توانید به ورزش مشغول شوید. مدت زمان لازم برای تسکین درد بستگی به شدت علائم و نشانه‌های شما دارد و ممکن است حدود ۸ هفته یا بیشتر طول بکشد تا نتایج مطلوب را مشاهده کنید. لازم است به این نکته توجه کنید که هرگز نباید اصرار به انجام تمرینات ورزشی در صورت درد شدید باشد، زیرا این ممکن است درد را تشدید کند. در عین حال، می‌توانید با انجام تمرینات زیر و توجه به تعداد تکرارهای آنها، آرنج خود را تقویت کنید. به دستورات و توصیه‌های پزشک خود پایبند باشید و به بدن خود گوش کنید. اگر انجام ۱۰ بار این تمرینات به بدن شما آسیب می‌رساند، تعداد تکرارها را به پنج بار کاهش دهید. اگر اجرای روزانه این تمرینات باعث درد یا مشکل میشود، می‌توانید برنامه خود را تغییر دهید. برای درک کامل‌تری از تمرینات فیزیوتراپی، می‌توانید با دقت بخش زیر را مطالعه کنید.
کشش انگشتان
- انگشتان خود را به انگشت شست برسانید و یک عدد کش را دور همه آنها قرار دهید و سپس به آرامی انگشتان خود را باز کنید و در مرحله بعدی آنها را ببندید.
- این تمرین را ۲۵ مرتبه انجام دهید.
سعی کنید روزی سه مرتبه به انجام این تمرینات بپردازید. اگر به سادگی می‌توانید این تمرین را تکرار کنید بهتر است از دو عدد کش استفاده نمایید.
فشرده کردن توپ
- برای انجام این تمرین از یک عدد توپ تنیس یا توپ نرم استفاده کنید.
- آن را فشار دهید و این حرکت را تا ۲۵ بار تکرار کنید.
سعی کنید روزی سه مرتبه به انجام این تمرینات بپردازید اما اگر انجام دادن این حرکت باعث بروز درد شد از یک شیء نرم تر مانند اسفنج یا یک جوراب لوله شده استفاده کنید.
کشش عضلات مچ
این حرکت نیز مانند تمرین بالا است اما این بار باید کف دست شما به سمت پایین باشد:
- بازوی خود را صاف نگه دارید تا از خم شدن بازوی شما جلوگیری شود و کف دست شما به سمت پایین باشد.
- از دست دیگر خود برای نگه داشتن انگشتان دستی که به سمت بیرون کشیده شده است استفاده کنید و آن را به سمت عقب و به طرف بدن خود خم کنید.
- حدود ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید.
- این تمرین را ۳ تا ۵ بار تکرار کنید.
این تمرین را روزی دو تا سه بار انجام دهید. شما می‌توانید حدود ۳۰ ثانیه به تکرار این تمرین بپردازید و به تدریج تعداد دفعات انجام این حرکت را از سه و پنج مرتبه به ۱۰ بار برسانید.
انجام عمل جراحی
در صورتی که پس از گذشت ۶ تا ۱۲ ماه پس از امتحان کردن روش‌های غیر جراحی علائم و نشانه‌های شما بهبود پیدا نکرد ممکن است پزشک انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند. در اکثر موارد انجام عمل جراحی برای اختلال تنیس البو شامل برداشتن عضله آسیب دیده و متصل کردن بخش سالم آن به استخوان است. انتخاب بهترین روش برای جراحی به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. این فاکتورها شامل وسعت آسیب دیدگی آرنج، سطح عمومی سلامت و نیازهای تخصصی شما است. پزشک با شما در خصوص روش‌های موجود برای جراحی صحبت خواهد کرد و خطرات احتمالی و نتایج مطلوب از جراحی را برای شما توضیح خواهد داد.
توانبخشی پس از عمل جراحی
پس از انجام عمل جراحی بازی شما به صورت موقت به کمک اسپلینت ثابت خواهد شد. یک هفته بعد نیز بخیه‌ها به همراه اسپلینت برداشته میشوند. پس از انجام این مراحل تمرینات ورزشی برای کشش آرنج و بهبود انعطاف پذیری آن آغاز خواهد شد. معمولاً تمرینات ورزشی تقویت کننده به تدریج و به صورت سبک حدود ۲ ماه پس از جراحی توصیه خواهد شد. پزشک به طور دقیق به شما می‌گوید که چه موقع می‌توانید فعالیت ورزشی خود را شروع کنید که معمولاً حدود ۴ تا ۶ ماه پس از جراحی است. جراحی تنیس البو در ۸۰ تا ۹۰ درصد از بیماران با موفقیت همراه است با این حال احتمال از دست دادن بخشی از قدرت آرنج وجود دارد.
