قوس پا ناحیه ای در امتداد پایین پا بین برجستگی زیر پنجه و پاشنه است. درد در قوس پا یک مشکل شایع است، به خصوص در میان ورزشکاران.
گودی کف پا از سه قوس جداگانه تشکیل شده است که یک مثلث را تشکیل می‌دهد. هر قوس از استخوان‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها تشکیل شده است.
دلایل زیادی برای درد قوس و گودی کف پا وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این علل و همچنین روش‌های درمانی احتمالی، به مطالعه این مقاله ادامه دهید.
علل
دو علت شایع درد در قوس پا شامل آسیب دیدگی و مشکلات ساختاری است.
مشکلات ساختاری معمولاً به قوس‌های کم و زیاد یا سایر ناهنجاری‌ها در پا و اطراف آن اشاره دارد.
در هر دو مورد، عوامل مختلفی می‌توانند این مسائل را تحریک یا تشدید کنند، از جمله:
- پیری
- استفاده بیش از حد
- افزایش وزن
- فشار جسمی
- شرایط عصبی
دلایل درد قوس و گودی کف پا عبارتند از:
پرونیشن بیش از حد
پرونیشن بیش از حد به نحوه حرکت پای فرد هنگام راه رفتن، دویدن یا آهسته دویدن است.
فردی که بیش از حد پای خود را به داخل می‌چرخاند ابتدا با قسمت بیرونی پاشنه به زمین ضربه می‌زند. هنگامی که فرد این مرحله از گام را کامل می‌کند، پا بیش از حد روی قوس می‌غلتد. فشار اضافی باعث صاف شدن قوس می‌شود.
در طولانی مدت، پرونیشن بیش از حد می‌تواند به تاندون‌ها، عضلات و رباط‌ها آسیب برساند. این آسیب می‌تواند منجر به درد در قوس، زانو، لگن یا کمر شود. همچنین ممکن است باعث ایجاد انگشت چکشی و پینه شود.
یک وسیله محافظتی برای فردی که بیش از حد پرونیشن می‌کند در هنگام راه رفتن مفید خواهد بود. پشتیبانی می‌تواند شامل کفش‌های پایداری و تکیه گاه‌های قوس تجویزی باشد.
ورم کف پا
ورم کف پا یک بیماری تخریب کننده فاشیای کف پا و از علل شایع درد پاشنه است. ناحیه کف پا رباطی است که پشت پا را به جلو متصل می‌کند.
علل شایع فاسییت کف پا عبارتند از:
- صدمه
- استفاده بیش از حد
- التهاب
هر کسی می‌تواند مبتلا به ورم کف پا شود، اما فعالیت‌هایی مانند دویدن می‌تواند خطر را افزایش دهد.
اگر فردی مبتلا به ورم مفصل کف پا باشد، اغلب هنگام بیدار شدن احساس درد می‌کند. درد به طور معمول در طول روز با راه رفتن و ایستادن بدتر می‌شود. علاوه بر درد قوس، فرد ممکن است احساس سفتی در پاشنه یا پنجه پا داشته باشد.
افراد مبتلا به ورم مفصل کف پا ممکن است لازم باشد فعالیت‌هایی مانند دویدن را برای بهبودی پا متوقف کنند. آنها همچنین می‌توانند کفش‌های محافظ یا استفاده از کفی را برای کمک به برداشتن فشار از روی قوس امتحان کنند.
پس کاووس
پس کاووس یک ناهنجاری ساختاری است که باعث قوس زیاد پا می‌شود. علل قوس زیاد پا عبارتند از:
- ژنتیک
- سکته
- فلج مغزی
- بیماری شارکو ماری توث
اگر فردی پس کاووس داشته باشد، ممکن است هنگام راه رفتن یا ایستادن احساس درد کند. همچنین ممکن است ثبات آنها کاهش یابد، که می‌تواند منجر به پیچ خوردگی مچ پا و آسیب دیدگی شود.
یک شخص ممکن است مسائل دیگری در رابطه با پس کاووس داشته باشد، از جمله:
- انگشتان خمیده
- انگشت چکشی
- پینه
افرادی که دارای پس کاووس هستند می‌توانند کفش‌های محافظتی یا کفی‌هایی را برای کمک به تثبیت پاها و جلوگیری از درد و آسیب احتمالی استفاده کنند.
اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی
تاندون پشتی تیبیا یکی از عضلات ساق پا را به قسمت داخلی پا متصل می‌کند. اختلال عملکرد تاندون عقبی تیبیا (PTTD) هنگامی رخ می‌دهد که این تاندون آسیب دیده یا ملتهب شده باشد. اگر تاندون پشتی استخوان درشت نی نتواند قوس را پشتیبانی کند، ممکن است در نتیجه فرد در آنجا احساس درد کند.
درد PTTD به طور معمول در قسمت داخلی مچ پا و پشت ساق پا ایجاد می‌شود. درد معمولاً هنگام دویدن یا راه رفتن سریع اتفاق می‌افتد و با توقف فرد از بین می‌رود.
بریس مچ پا یا کفی‌های مخصوص طراحی شده می‌توانند به اصلاح PTTD کمک کنند.
کف پای صاف
صافی کف پا می‌تواند در کودکان یا بزرگسالان ایجاد شود. در بسیاری از موارد، صافی کف پا مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما همچنین می‌تواند باعث احساس درد در قوس، نواحی دیگر پا، ساق پا، مچ پا و کمر شود.
ممکن است فرد تا زمانی که علائم بروز نکند، متوجه نشود که کف پای او صاف است. پزشک ممکن است استفاده از کفش یا کفی حمایتی را برای کمک به پشتیبانی بیشتر از قوس توصیه کند.
درمان
در برخی موارد، درمان‌های خانگی و کشش برای تسکین درد کافی نیست. در این صورت، پزشک یا متخصص پا می‌تواند یکی یا موارد زیر را توصیه کند:
- فیزیوتراپی
- آتل شب
- بریس
- گچ گرفتن
- عمل جراحي
- تزریق کورتیزون
- مسکن‌های نسخه ای (تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی)
- ارتزهای تجویزی، کفش‌های حمایتی یا کفی‌های طبی
درمان‌های خانگی و کشش
در حالی که فرد تحت درمان است، باید درمان‌های خانگی و کشش‌ها را نیز برای کاهش درد در نظر بگیرد. اگر پزشك به آنها توصیه كرد كه پا را تكان ندهند، نباید آنها را امتحان كند.
برخی از درمان‌های خانگی شامل موارد زیر است:
- استراحت: انجام هر فعالیتی که باعث تشدید قوس شود را متوقف یا به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
- استفاده از یخ: یك بسته یخ را كه در پارچه پیچیده شده است روی قوس و سایر مناطق حساس بمالید تا به شما در كاهش تورم كمك كند.
- پوشیدن جوراب: از راه رفتن با پای برهنه خودداری کنید.
- استفاده از تکیه گاه: استفاده از بالشتک پا، کفی و کفش محافظ را در نظر بگیرید.
- آتل بستن: از پزشک در مورد آتل زدن پا در شب برای کمک به نگه داشتن آن در هنگام خواب سوال کنید.
- استفاده از دارو: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن را امتحان کنید.
علاوه بر این، روش مختلفی وجود دارد که فرد می‌تواند برای کاهش درد و کاهش قوس در معرض آسیب انجام دهد. این موارد عبارتند از:
کشش پا
برای انجام این کشش:
- بنشینید
- پا را روی ران مقابل قرار دهید
- انگشتان پا را با یک دست نگه دارید در حالی که با دست دیگر پاشنه را به داخل و رو به پایین فشار می‌دهید
- انگشتان پا را به آرامی به سمت پاشنه فشار دهید و 3-5 دقیقه آن را نگه دارید
کشش ساق
وقتی فردی ساق پای خود را کشیده می‌کند، می‌تواند درد و فشار قوس پا را تسکین دهد. برای انجام کشش ساق:
- رو به دیوار بایستید و هر دو دست را به فاصله عرض شانه روی دیوار قرار دهید
- با یک پا به عقب قدم بردارید
- در حالی که زانوی پای پشتی را صاف نگه می‌دارید و پاشنه را روی زمین قرار داده اید، زانوی جلو را خم کنید
- کشش را به مدت 20-30 ثانیه نگه دارید، سه بار تکرار کنید و سپس پاها را عوض کنید
ماساژ پا با غلتک یا توپ
فرد می‌تواند از یک توپ تنیس یا غلتک فومی کوچک برای انجام کشش ماساژ روی پا استفاده کند. این روش در حالت نشسته ساده تر است.
برای استفاده از این روش، باید:
- کفش‌های خود را در بیاورید و روی صندلی بنشینید
- توپ یا غلتک را در زیر قوس پا قرار دهید
- آن را از پنجه پا تا پاشنه بالای قوس به عقب و جلو بچرخانید
درباره قوس پا
قوس وظیفه چندین عملکرد در پا را بر عهده دارد. برخی از کارهایی که قوس انجام می‌دهد شامل موارد زیر است:
- به تحمل وزن کمک می‌کند
- به ثبات حرکات کمک می‌کند
- اجازه می‌دهد پا هنگام راه رفتن یا دویدن، با تغییرات در زمین سازگار شود
- به جذب ضربه کمک می‌کند
- به حفظ تعادل کمک می‌کند
یک فرد ممکن است آسیب دیدگی قوس را مستقیماً در آن ناحیه احساس کند. احساس درد یا ناراحتی در مناطق دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشد، از جمله:
- پاشنه
- پنجه پا
- روی پا
- لگن
- پاها
- زانو
- کمر
- مچ پا
در بعضی موارد، فرد ممکن است هنگام صبح بیشترین درد را احساس کند. با این حال، بیشتر افراد در طی فعالیت‌هایی از جمله ایستادن که مستقیماً پا را درگیر می‌کند، درد بدتری را تجربه خواهند کرد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
در صورتی که درد به صورت گاه به گاه رخ دهد، استفاده از استراحت، یخ‌زدایی و کشش عموماً کافی است. با این حال، در صورتی که درد پس از چند روز بهبود نیابد، شدیدتر شود یا به صورت مکرر تکرار شود، توصیه می‌شود فرد با یک پزشک مشورت کند. پزشک ممکن است اقدام به ارجاع فرد به یک جراح ارتوپدی یا متخصص پا کند. با بررسی پا، نحوه راه رفتن و سایر عوامل مرتبط، آنها می‌توانند مشکل اصلی را تشخیص دهند.
یک معاینه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بررسی وجود التهاب، حساسیت، تورم، تغییر شکل
- بررسی تعادل، هماهنگی، واکنش‌ها، احساس و تون عضلانی
- آزمایشاتی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی یا سونوگرافی
هنگامی که پزشک علت اصلی درد را تشخیص داد، آنها درمان‌هایی را توصیه می‌کنند که به طور خاص علت اصلی را هدف قرار می‌دهند و به کاهش درد کمک می‌کنند.
