اسپاسم کمر می‌تواند مزاحمت‌آور و دردناک باشد، اما قابل درمان است. تغییر در سبک زندگی و استفاده از روش‌های درمانی مختلف می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم مداوم کمر کمک کند. این وضعیت ممکن است ناگهانی رخ دهد و باعث ایجاد درد شدید و حتی ناتوانی شود. اغلب اسپاسم به دلیل آسیب دیدگی جسمی اخیر یا شرایطی مانند بارداری، کمبود آب در بدن یا کم‌تحرکی اتفاق می‌افتد و ممکن است عضلات کمر را ضعیف کرده و به اسپاسم منجر شود. در این مقاله، به درمان‌های مختلف کوتاه و بلند مدت اسپاسم کمر، از جمله درمان‌های خانگی، حرکات کششی و روش‌های پیشگیری از بروز اسپاسم کمر اشاره شده است.
اسپاسم کمر چه علائمی دارد؟
هنگام کشیدگی و انقباض عضلات، اسپاسم کمر اتفاق می‌افتد و درد ممکن است خفیف یا شدید باشد. معمولاً، اسپاسم عضلانی در عضله خاصی در کمر احساس می‌شود، اما درد ممکن است به مناطق دیگری از بدن تابانده شود و باعث کشیدگی در عضلات اطراف شود. برخی از افراد تجربه می‌کنند که با اسپاسم کمر، دردهای مفصل ران یا پا نیز دچار می‌شوند.
برخی از علائم اسپاسم کمر عبارتند از:
- احساس کشیدگی در کمر
- اختلال در حرکت پس از خم شدن یا برداشتن چیزی
- درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر
- درد مزمن کمر
- ضعف در کمر یا در عضلات اطراف آن، مانند لگن
- احساس گرفتگی در کمر که می‌آید و می رود
افرادی که دچار اسپاسم کمر هستند، معمولاً هنگام انجام برخی کارها مانند نشستن یا ایستادن به مدت طولانی، درد آنها بدتر می‌شود.
بیشتر اسپاسم‌های کمر شامل موارد زیر می‌شوند:
- اسپاسم حاد کمر. این اسپاسم‌ها به طور ناگهانی و اغلب هنگام بلند کردن چیزی یا تغییر موقعیت اتفاق می‌افتند. اسپاسم حاد ممکن است باعث درد شدید شود یا حرکت را دشوار کند.
- اسپاسم مزمن کمر. اسپاسم‌های مزمن به طور منظم‌تری اتفاق می‌افتند و ممکن است با آسیب خاصی ارتباط نداشته باشند. بعضی از افراد پس از آسیب دیدگی کمر دچار اسپاسم مزمن کمر می‌شوند.
علل اسپاسم عضله
اولین قدم برای درک آنچه که اسپاسم عضله کمر به شما می‌گوید مراجعه به پزشک و تشخیص دقیق است. به طور کلی، بیشتر اسپاسم‌های عضله کمر به دلایل زیر رخ می‌دهند:
- عضلات سعی می‌کنند خود را از کشیدگی عضله محافظت کنند: اسپاسم کمر می‌تواند پس از هر نوع کشیدگی یا آسیب به بافت‌های نرم (عضلات، تاندون یا رباط‌ها) در ستون فقرات رخ دهد. این نوع آسیب بافت نرم معمولاً طی یک یا دو هفته بهبود می‌یابد تا اسپاسم عضلات متوقف شود.
- اسپاسم کمر می‌تواند به علت یک مشکل زمینه‌ای باشد: اگر اسپاسم کمر طی 1 تا 2 هفته بهتر نشود یا با گذشت زمان در همان ناحیه کمر ادامه‌دار شود، ممکن است یک مشکلی در ستون فقرات داشته باشید. برخی از اختلالاتی که می‌تواند باعث اسپاسم کمر شوند عبارتند از:
- آرتروز مفصل فاست
- بیماری دیسک دژنراتیو
- تنگی کانال نخاعی
- دیسک فتق شده
وقتی این اختلالات یا سایر مشکلات زمینه‌ای در ستون فقرات وجود داشته باشد، به دلیل التهاب مداوم یا بی‌ثباتی، اسپاسم عضلانی مجدداً تکرار می‌شود. به جای اینکه فقط علائم را درمان کنید، بهتر است برای درمان علت اصلی علائم خود به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
پزشک می‌تواند در تشخیص علت اسپاسم کمر کمک کند. اگر اسپاسم بدتر شد یا بهبود نیافت، ظرف چند روز به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یک معاینه بدنی انجام دهد، در مورد سوابق پزشکی، زمان شروع درد و در مورد آسیب‌های قبلی سوال کند و آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا عکسبرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) برای بررسی عضلات و ستون فقرات را انجام دهد.
افراد ممکن است اشکال دیگر کمردرد را با اسپاسم کمر اشتباه بگیرند. وقتی اسپاسم کمر بیش از چند روز طول بکشد یا وقتی برطرف می‌شود و برمی‌گردد، ممکن است به دلیل یک بیماری مزمن پزشکی مانند موارد زیر باشد:
- بیرون زدگی دیسک ستون فقرات
- آرتروز یا آرتریت روماتوئید
- تنگی کانال نخاعی
- فیبرومیالژیا
- اسکولیوز
- اسپوندیلولیستیز
- شکستگی استخوان
تسکین فوری اسپاسم کمر
درد ناشی از اسپاسم حاد و ناگهانی کمر می‌تواند شدید باشد. به همین ترتیب، اسپاسم مزمن کمر می‌تواند کار یا آرامش را دشوار کند.
استراتژی‌های زیر به تسکین درد اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر کمک می‌کنند:
ماساژ
فشار محکم بر روی عضله آسیب دیده به کاهش کشیدگی عضلات و متوقف شدن اسپاسم کمر کمک می‌کند. برای تسکین اسپاسم عضلانی، ناحیه آسیب دیده را به مدت 30-60 ثانیه فشار دهید، سپس اطراف را با حرکت دایره‌ای ماساژ دهید. ماساژ به این صورت ممکن است برای بیمار کمی ناخوشایند باشد، اما نباید باعث ایجاد درد شود. اگر در ناحیه آسیب‌دیده ضربان احساس می‌شود، از وارد آوردن فشار در این قسمت خودداری کنید.
گرما یا سرما درمانی
گرما و سرما درمانی می‌توانند درد اسپاسم عضلات را تسکین دهند. هر دو روش درمانی باعث کاهش التهاب و کشیدگی عضلات کمر می‌شوند. بسته‌های گرم و سرد به طور متناوب در تسکین درد و اسپاسم موثر هستند.
سعی کنید به مدت 20 دقیقه یک بار از پد گرم و سپس پد سرد استفاده کنید. بین هر بار استفاده از بسته‌های سرد و گرم، 20 دقیقه صبر کنید. می‌توانید از بطری آب داغ و کیسه یخ نیز به این منظور استفاده کنید. بسته‌های خیلی گرم یا سرد را روی پوست قرار ندهید. در عوض، قبل از فشار دادن بسته‌ها به کمر، آنها را در یک حوله یا پارچه بپیچید.
داروهای بدون نسخه
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن تسکین فوری نخواهند داشت اما در عرض 30 تا 60 دقیقه به تسکین و کاهش اسپاسم کمر کمک می‌کنند.
شل کننده‌های عضلانی
در صورتیکه اسپاسم شدید باشد، پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی را تجویز کند. از شل‌کننده‌های عضلانی تنها باید به مدت 72 ساعت استفاده شود.
آب و الکترولیت‌ها
کمبود آب بدن می‌تواند باعث اسپاسم کمر شود یا گرفتگی عضلات را بدتر کند. آب کافی بنوشید یا از نوشیدنی‌های الکترولیت استفاده کنید.
از غلتک یا فوم رولر استفاده کنید
بسیاری از افراد از غلتک یا فوم رولرها برای رفع کشیدگی یا گرفتگی عضلات بعد از ورزش استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است به تسکین اسپاسم عضلات کمر کمک کنند. همیشه قبل از استفاده از غلتک با پزشک صحبت کنید، زیرا استفاده نادرست از آن باعث آسیب‌دیدگی کمر می‌شود.
غلتک یا فوم رولرها برای خرید در فروشگاه‌های تناسب اندام یا آنلاین موجود است.
کشش برای اسپاسم کمر
حرکات کششی، تنش عضلانی را کاهش می‌دهند و می‌توانند اسپاسم عضلات را متوقف کنند. بسیاری از افرادی که دچار اسپاسم ناگهانی می‌شوند، تمایلی به حرکت ندارند اما برخی کشش‌های ساده می‌تواند به رفع اسپاسم کمک کنند.
برخی از کشش‌های ساده برای اسپاسم کمر عبارتند از:
- حرکت کودک در یوگا. برای این کشش روی زمین زانو بزنید و زانوها را با فاصله کنار هم قرار دهید. بدن خود را به جلو کشش دهید و قفسه سینه را به سمت ران پایین بیاورید. دستان خود را بالاتر از سر کشش دهید، در حالی که کف دست‌ها به سمت پایین است و آرنج‌ها روی زمین قرار گرفته‌اند.
- بلندکردن لگن. به پشت بخوابید و زانوها را خم کرده و پاها را روی زمین قرار دهید. دستان خود را در کنارتان بگذارید. به آرامی لگن خود را چند سانتی‌متر از زمین بلند کنید و این موقعیت را چند ثانیه حفظ کنید. 5 تا 10 بار تکرار کنید.
- ژست گاو-گربه. چهار زانو روی زمین قرار بگیرید و زانوها را زیر لگن و دست‌ها را صاف با شانه‌ها روی زمین قرار دهید. نفس عمیق بکشید، کمر خود را قوس دهید و سر را به عقب ببرید. سپس در حالی که چانه خود را به سمت سینه خود فشار می‌دهید، نفس خود را بیرون داده و کمر خود را گرد کنید. 5 – 10 بار تکرار کنید.
درمان طولانی‌مدت
برخی از کارشناسان توصیه می کنند که از مصرف داروهای تجویز شده به ویژه داروهای افیونی (اعتیاد آور) جهت تسکین درد کمر خودداری کنید؛ مگر این که گزینه‌های مختلف درمانی تأثیری در تسکین درد نداشته باشند. ممکن است پزشک برای رفع اسپاسم شدید، شل‌کننده عضلانی را برای بیمار تجویز کند. درمان‌های بلندمدت برای رفع گرفتگی و اسپاسم کمر توسط این متخصصان عبارتند از:
- درمان دستی ستون فقرات مانند کایروپراکتیک
- ماساژ تراپ
- توانبخشی مانند ورزش یا فیزیوتراپی
- یوگا
- کاهش استرس به کمک روش‌های ذهنی
- طب سوزنی
- تایچی
- بازخورد زیستی (بیوفیدبک)
- لیزر درمانی
ممکن است لازم باشد که فرد چندین روش درمانی را امتحان یا چندین شیوه‌ی درمانی را با هم ترکیب کند تا بهترین نتیجه را بگیرد. اگر پزشک یک بیماری زمینه‌ای را تشخیص دهد، ممکن است دارو برای آن بیماری کمک کند.
تغییر در سبک زندگی مانند ورزش بیشتر و پرهیز از نشستن طولانی‌مدت، ممکن است اثربخشی هر دارویی را افزایش دهد.
جلوگیری از اسپاسم کمر
وقتی فردی دچار اسپاسم عضلانی می‌شود، احتمال دارد بار دیگر نیز دچار اسپاسم و گرفتگی عضله شود. حفظ سلامت کمر در کاهش اسپاسم بسیار مهم است.
روش‌های زیر در محافظت از کمر و جلوگیری از اسپاسم بسیار موثر می‌باشند:
- حفظ وضعیت صحیح بدن در طول روز بسیار مهم است.
- هنگام گذراندن ساعات طولانی‌مدت پشت میز، حالت نشسته خوبی داشته باشید.
- از تشک‌های نسبتا نرم استفاده کنید.
- برای بلند کردن اجسام سنگین به کمر فشار وارد نکنید. روش صحیح بلند کردن وسایل سنگین را یاد بگیرید.
