پروتز پنجه پا: راه رفتن با پنجه پای سیلیکونی و کربنی بعد قطع پا

پروتز پنجه پا می‌تواند بخشی قطع شده از پا را جایگزین کند. استفاده از این پروتز ممکن است زمانی ممکن باشد که مفصل مچ پا پس از قطع عضو به طور کامل حفظ شده باشد. پروتزهای سیلیکونی بخشی از پا را شبیه سازی می‌کنند و تا حد زیادی الگوی راه رفتن طبیعی را بازتولید می‌کنند. با استفاده از این پروتز، افراد مبتلا به قطع عضو می‌توانند مجدداً از کفش‌های استاندارد استفاده کرده، پابرهنه راه بروند و بر زندگی روزمره خود کنترل داشته باشند.

پروتز پنجه پا را می‌توان از چوب، پلاستیک، اورتان، تیتانیوم، فیبر گلاس و فیبر کربنی ساخت. این پروتزها می‌توانند سبک، ذخیره کننده انرژی یا داینامیک باشند و برخی از آنها دارای قابلیت تنظیم ارتفاع پاشنه هستند. تمام پاهای پروتزی باید در وضعیت اولیه، انعطاف پلانتار غیر فعال را داشته باشند، در وضعیت میانی، موقعیت وضعیت طبیعی و در وضعیت نهایی کشش کامل انگشتان پا را فراهم کنند.

فرآیند قطع عضو جزئی پا 

 طی عمل قطع عضو، جراح مقدار ضروری از بافت را جدا می‌کند .این امر این اطمینان را به شما می‌دهد که پس از عمل تا حد امکان فعال باشید. جراح پوست را برش داده، بافت و استخوان بیمار را برداشته، اندام باقی مانده را شکل داده و زخم را می‌بندد. هرچه بیشتر بافت سالم حفظ شود بهتر است. جراح همچنین یک ساکشن تخلیه وصل می‌کند که برای تخلیه مایعات از زخم پس از عمل جراحی گذاشته می‌شود.

امروزه سوال این نیست که جراح چگونه برش را ایجاد کرده یا عضو باقی مانده را شکل می ‌دهد؛ بلکه سوال این است که در کجا این کار را انجام می‌دهد. چرا که لازم است اندام باقی مانده پس از عمل، قادر به تحمل وزن بدون ایجاد زخم باشد. برای قادر ساختن عضو به انجام این کار، جراح لبه‌های تیز استخوان را می‌ساید و فلپ پوست و عضله را روی عضو قطع شده برمی‌گرداند. جراح پوست کافی برای بخیه زدن زخم بدون ایجاد تنش را باقی می‌گذارد. تا حد امکان تلاش می‌شود تا زخم در قسمت بالای پا باقی بماند به نحوی که در معرض فشار و ساییدگی قرار نگیرد. پس از اتمام فرایند قطع عضو، شما می‌توانید داشتن یک زندگی عادی با کمک پروتزهای بخشی از پا را برنامه ریزی کنید.

سطوح مختلف قطع عضو پا چیست؟ 

به عنوان یک قاعده پا باید قادر به حمل عضو با کمک پروتزهای جزئی پای سفارشی باشد؛ این امر این امکان را به شما می‌دهد تا بایستید و راه بروید. سطح قطع عضو معمولاً توسط متخصص ارتوپدی و جراح در نظر گرفته می‌شود. اما با توجه به تناسب دراز مدت پروتز پنجه پا، عاقلانه‌تر است که قبل از انجام عمل قطع عضو با پزشک متخصص پروتز نیز مشورت شود.

از انگشتان کوچک تا تارسوس

همیشه هدف این است که پس از قطع عضو بیشترین میزان ممکن از اندام پا حفظ شود. احتمالاً خود شما این موضوع را درک می‌کنید اما این مسئله یک ضرورت پزشکی است. هرچه اندام پا بیشتر حفظ شود، زندگی شما بعد از عمل قطع عضو آسان‌تر خواهد بود. سطح قطع عضو جزئی، میزان راحتی شما برای ایستادن و راه رفتن در ادامه زندگی خود را تعیین می‌کند.

قطع عضو پا: مچ پا مرز را مشخص می‌کند 

در حالت ایده‌آل، قطع یک انگشت پا کافی خواهد بود. در هر صورت جراح سعی می‌کند استخوان متاتارسال را به طور کامل حفظ کند.

با این حال اگر نتوان مفصل سر انگشتان پا را حفظ کرد، باید استخوان متاتارسال که متعلق به انگشتان پا است نیز-حداقل تا حدی- برداشته شود. پزشکان متخصص ترجیح می‌دهند این بخش از پا را «Ray» بنامند. از دست دادن Ray به تنهایی برای تحت تاثیر قرار دادن توانایی ایستادن و راه رفتن کافی است. بدون نصب پروتز، این امر می‌تواند منجر به ایجاد ناهنجاری شود.

اگر تمام ناحیه متاتارسال از قبل آسیب دیده باشد، جراح مجبور است تمام استخوان متاتارسال را بردارد. جراح یک کلاهک گرد باقیمانده در انتهای پا ایجاد می‌کند تا طول استخوان پا یکسان باشد. این امر باعث می‌شود متناسب کردن پروتز پای جزئی، بعدها راحت‌تر باشد. حتی هنگامی که استخوان تارسال قدامی یا کل استخوان تارسوس درگیر می‌شود، جراح باید یک کلاه گرد ایجاد کند تا بتواند اتصال پروتز پا را تسهیل نماید. در تمام این موارد، مچ پا حفظ می‌شود.

ایستادن و راه رفتن پس از عمل قطع عضو

ایستادن و راه رفتن در ابتدا دشوار به نظر می‌رسد. این امر به این دلیل است که سطح پشتیبان پای شما پس از عمل قطع عضو جزئی، تغییر می‌کند و پاهای شما طول متفاوتی خواهند داشت. شما بخشی از اهرم مورد نیاز در پای خود برای راه رفتن را از دست می‌دهید. همچنین شما به طور طبیعی برای احتیاط، وزن کمتری روی طرفی از بدن خود که قطع عضو انجام شده است خواهید انداخت. و این رفتار جبران کننده احتمالاً منجر به ناهنجاری خواهد شد. به همین دلیل آگاهی زودهنگام درباره وسایل پروتز بسیار مهم است زیرا به شما کمک می‌کند تا شیوه طبیعی خود برای تحرک را از سر بگیرید.

اگر احساس شرمندگی باعث شود پس از عمل قطع عضو، سخت‌تر در اجتماع حاضر شوید، متوجه خواهید شد که پروتز به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر به این اصطراب غلبه کنید. پروتز جزئی پا باعث آزادی حرکت در مچ پا می‌شود به نحوی که حرکات شما تقریباً به طور کاملا طبیعی به نظر می‌رسد.

انواع پروتز پنجه پا

ارزش آن را دارد که در بین طراحی‌های مختلف پروتز پنجه پا، محبوب‌ترین و رایج‌ترین آنها برای استفاده را ذکر کنیم.

پای غیر مفصلی 

در پاشنه کوسنی مچ پای جامد (SACH،) فقط قسمت میانی (keel) سخت نیست که باعث پویایی کمتر پروتز می‌شود؛ بلکه این بخش میانی کوتاه‌تر نیز هست. طول آن حدود سه چهارم بسیاری از پاهای کربنی با فعالیت بیشتر است.

از این پروتز می‌توان برای درمان منظم با پروتز در اکثر موارد قطع عضو و / یا برای تناسب اولیه قبل از شروع طراحی پروتز پیشرفته‌تر استفاده کرد – ممکن است شما بخواهید به جای تناسب اولیه به «پروتز آماده سازی» رجوع کنید. همچنین می‌توان از SACH برای اکثر موارد قطع عضو استفاده کرد اما استفاده از این پروتز دیگر مراقبت استاندارد به شمار نمی‌آید. این پروتز بیشتر برای افرادی که فعالیت کمی دارند، استفاده می شود.

این پروتز اغلب با عنوانSACH  (پاشنه کوسن مچ پای جامد) شناخته می‌شود و از یک پای محکم بدون مفصل مچ پا تشکیل شده است که در آن پاشنه، شوک و ضربه را جذب می‌کند و بخش پیشین پا، انعطاف دورسال در پا را شبیه سازی می‌کند. پروتز پای SACH با وجود طراحی بسیار ساده، در تمام مراحل راه رفتن به نیازهای کاربردی پاسخ می‌دهد.

به طور کلی پروتز SACH در مراقبت‌های استاندارد مورد توجه قرار نمی‌گیرد اما می‌تواند بخشی از پروتز اولیه، قبل از حرکت با یک طراحی پیچیده‌تر باشد.

پروتز پای SACH با قراردادن یک پاشنه انعطاف پذیر (داینامیک) درون پروتز پا ساخته می‌شود. این امر اجازه می‌دهد تا قسمت جلوی پا هنگام قرار گرفتن بار، خم شود. هنگامی که بار از روی پا برداشته می‌شود، قسمت میانی پروتز (Keel) به شکل اولیه خود باز می‌گردد. شوک و ضربه اضافی ناشی از حرکت جذب می‌شود. و این امر برای انتقال بار به پنجه پا، مقداری فشار برای فرد فراهم می‌کند.

• مزیت: این پروتز ضد آب، کم هزینه، با دوام و سنتی است و برای افرادی که فعالیت کمتری دارند کاربرد دارد.
• معایب: قسمت میانی سخت پروتز SACH، قابلیت خم شدن ندارد. پاشنه کوتاه‌تر- حدود سه چهارم پاهای فیبر کربنی- می‌تواند منجر به قرار گرفتن ضعیف‌تر انگشتان روی زمین با انتقال سریع‌تر و سر و صدای بیشتر پا شود. بخش میانی پروتز SACH انعطاف پذیر و متحرک نبوده و قابل تنظیم نیست. ارتفاع پاشنه ثابت است. اتصالات آن ساده و تک پیچ هستند و در استفاده‌کنندگان فعال‌تر خیلی زود دچار فرسایش و خرابی می‌شود. استفاده از آن برای افراد کم فعالیت به ویژه کسانی که دچار مشکلات عروقی هستند، مورد بحث است؛ زیرا بخش میانی سخت و انعطاف ناپذیر، به دلیل فشار ضعیف باعث افزایش وزن روی پروتز و تولید صدای بیشتر می‌شود.

پاهای مفصلی

این پروتزها می‌توانند با هدف شبیه‌سازی حرکات دورسی فلکشن و پلانتار، دامنهٔ خاصی از آزادی را در سطح ساژیتال فراهم کنند. همچنین، برای شبیه‌سازی حرکت پلانتار و دورسی فلکشن و همچنین برگرداندن و واژگون کردن حرکت، دامنهٔ خاصی از آزادی در ساژیتال و بخش‌های جلویی را فراهم می‌کنند. در بازهٔ زمانی مختلف، پروتزهای مختلف پا با درجات مختلفی از استهلاک در تمام این حرکات عرضه می‌شوند. مزیت شبیه‌سازی حرکت آناتومیکی مچ پا تنها به دلایل زیبایی حرکت نیست؛ به علاوه، به دلایل کاربردی نیز اهمیت دارد. در حرکت آناتومیکی مچ پا، پس از تماس پاشنه با زمین، انقباض فوری بخش جلوی پا رخ می‌دهد که باعث افزایش نیروی واکنش و ارتجاع در مقابل زمین می‌شود و در نتیجه، ایمنی پروتز زانو در هنگام کشش افزایش می‌یابد. توانایی بیشتر در شبیه‌سازی حرکت طبیعی پا می‌تواند در درمان منظم با پروتز در اکثر موارد قطع عضو، به ویژه برای قطع عضو TF، استفاده شود.

پای تک محور 

• مکانیزم: این پروتز با ایجاد امکان حرکت پلانتار و دورسی فلکشن، به زانو امکان ثبات و پایداری می‌دهد. هر چه کف پا بتواند تماس سریع‌تری با زمین برقرار کند، پروتز زانو ثبات بیشتری خواهد داشت.
• مزایا: بیماران دچار قطع عضو TF سطح بالا می‌توانند از مزیت‌های این پروتز بهره‌مند شوند؛ زیرا این پروتز تلاش برای کنترل پروتز زانو در طول تماس پاشنه برای مرحله ایستادن را کاهش می‌دهد.
• معایب: پروتز سنگین‌تر خواهد بود. سرویس کردن (تمیز کردن و بررسی‌های ایمنی) مداوم این پروتز نسبت به یک پروتز پای غیر مفصلی ضرورت بسیار بیشتری خواهد داشت.

پای چند محوری

• مکانیزم: شبیه سازی حرکت پلانتار و دورسی فلکشن و همچنین حرکت طرف به طرف
• مزایا: این پروتز بخشی از فشارها و نیروها در حین راه رفتن را جذب کرده و فشار روی سوکت را کاهش می‌دهد. بنابراین پوست و پروتز را از ساییدگی و فرسایش محافظت می‌کند. این پروتز قابلیت تنظیم شدن توسط فرد را دارد. عملکرد آن در مقایسه با پروتز SACH یا پروتز تک محور بهبود یافته است. برای افراد دارای فعالیت متوسط رو به بالا طراحی شده است.
• معایب: نسبت به پروتز SACH یا پروتز تک محور سنگین‌تر بوده و قیمت بالاتری دارد. در جذب شوک و ضربه و بازگرداندن انرژی ضعیف است.

پروتزهای پا دارای قابلیت بازگشت انرژی/ پاسخگویی داینامیک 

• مکانیزم: عنصر اصلی این پروتزها، طراحی زانو است که صفحات فیبر کربنی قالب سازی شده با حالت ارتجاعی فنری را شبیه سازی می‌کند. این طراحی با استفاده از شکل و موادKeel (بخش مرکزی جلو پروتز)، در مرحله پایین آوردن پنجه پاها پاسخگویی انرژی بهتری دارد (تقلید کردن ضربان طبیعی پا). هنگام راه رفتن فرد، پروتز پا با جذب انرژی در مرحله «گردش به بالا»ی راه رفتن، با جذب انرژی از Keel ،انرژی را ذخیره و آزاد می‌کند. این امر یک کنش برداشتن فشار ایجاد می‌کند.
• مزایا: می‌توان از این پروتز برای درمان پروتز منظم بسیاری از افراد دچار قطع عضو استفاده کرده به ویژه برای افرادی که سطح فعالیت متوسطی دارند؛ به این معنا که سرعت راه رفتن خود را تغییر می‌دهند، مسافت‌های طولانی‌تری را طی می‌کنند و جهت راه رفتن خود را به سرعت تغییر می‌دهند. راه رفتن با برداشتن فشار با استفاده از این پروتز ممکن است منجر به یک پیاده‌روی متقارن‌تر شود. برخی از این پروتزها دارای ویژگی انگشتان اسپلیت هستند که به پا اجازه می‌دهد تا حرکت برعکس را شبیه سازی کند. به دلیل واکنش داینامیک، این پروتز اغلب افراد را ترغیب می‌کند تا فعالیت‌های خود را از سطح متوسط به بالاتر پیشرفت دهند. این امر می‌تواند ضربه تاثیر و فشار روی پا در حین راه رفتن را کاهش دهد.
• مولفه‌های اضافه: اضافه کردن یک جاذب ضربه و آداپتور گشتاور به پای پروتزی می‌تواند با جذب تاثیر و هرگونه چرخش ناشی از محیط، باعث کاهش فشار روی اندام باقی مانده شود. همچنین می‌توان پای مصنوعی را با مچ پای قابل تنظیم طراحی کرد که به فرد اجازه می‌دهد تا کفش‌هایی با پاشنه‌های متفاوت بپوشد.
• معایب: هزینه بالا و سفتی Keel برای افرادی که سطح فعالیت پایین‌تری دارند.

پای میکروپروسسوری 

• مکانیزم: این اجزای پا / مچ پا، توسط یک کامپیوتر کوچک و حسگرهایی کنترل می‌شوند. کامپیوتر اطلاعات مربوط به پروتز، اندام استفاده کننده پروتز و محیط اطراف را پردازش می‌کند و سپس بسته به عملکرد مورد نیاز، سرعت و دامنه حرکت مچ پا را تنظیم می‌نماید. مچ پای MPC از سنسورهای مختلف از جمله سنسورهای زاویه مچ پا، شتاب سنج، ژیروسکوپ و سنسور گشتاور استفاده می‌کند. ریز پردازنده‌های موجود در این سیستم‌ها، سیگنال‌های ورودی را دریافت کرده و درباره نحوه قرار گرفتن مچ پا، چگونگی جهت دادن به حرکت مچ پا در حین مرحله ایستادن و غیره تصمیم گیری می‌کنند.
• مزایا: این پروتز قادر به واکنش به محیط یا موقعیت‌های مختلف با تغییر سرعت یا ROM است. تعادل مچ پا نیز می‌تواند متناسب با موقعیت‌های مختلف مانند کفش دارای پاشنه یا هنگامی کهفرد یک کوله‌پشتی را حمل می‌کند یا راه رفتن و بالا رفتن از یک شیب، تنظیم شود. این امر باعث افزایش تحرک و تعادل فرد در آن وضعیت می‌شود؛ همچنین فشار فعال یا نیروی محرکه و همچنین حرکت دورسی فلکشن فعال را فراهم می‌کند. این پروتز‌های پا، بسته به نوع ساخت خود می‌توانند به یک دستگاه موبایل یا رایانه متصل شوند و از این طریق تنظیمات آن‌ها تغییر داده شده یا فعالیت‌های مختلفی از پا در سناریوهای مختلف را انجام دهند.
• معایب: این پروتزها به طور مستقیم با فرد ارتباط برقرار نمی‌کنند؛ بلکه از طریق احساس محیط یا حرکت محیطی سازگار می‌شوند. پروتز از طریق یک باتری تغذیه می‌شود که باید شارژ شود. احتمال نقص یا شکستن قطعات الکترونیکی آن وجود دارد. وزن آن سنگین‌تر است و قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع پروتزهای پا داشته و مدل‌های فعلی آن ضد آب نیستند.