از دست‌دادن یکی از اندامهای بدن یکی از ناراحت‌کننده‌ترین و عذاب‌آورترین چیزهایی است که ممکن‌است فرد به آن دچار شود و پیامدهای عمیقی از لحاظ روانی و ظاهری و البته توانایی عملکردی برای فرد به همراه دارد. شرایط زمانی سخت‌تر می‌شود که اندام از دست‌رفته یکی و یا هر دو پا باشد بطوری که علاوه بر این که فرد توانایی راه‌رفتن، دویدن و پریدن را از می‌دست‌دهد تاثیر بسیار زیادی بر روی اعتمادبنفس وی نیز می‌گذارد.
با این حال پروتزهای جدید برای جایگزینی اندام‌ها، مخصوصا اندامهای پایین بدن، امیدهای زیادی برای کمک به بیماران جهت بهبود برخی از ظواهر حرکتی قبلی خود و همچنین کمک روانشناختی به آنها جهت برخورد با فقدان اندام فراهم‌کرده‌اند. همچنین در مواردی دیگر بسیاری از سربازانی که اندامهای خود را از دست داده‌اند، با کمک پروتز قادر به بازگشت به دوران خدمت خود شده‌اند.
بسیاری از افراد پس از قطع عضو می‌خواهند که ظاهر بیرونی خود را تا حد ممکن بازسازی‌کنند. این امر به کمک یک پوشش سیلیکونی که به صورت سفارشی و بر مبنای اندام از‌دست‌رفته شکل‌گرفته باشد میسر است. با وجود این پوشش، پوشیدن دامن کوتاه یا شلوار و کفش باز باردیگر بدون هیچ محدودیتی امکان‌پذیر می‌شود. هر پوشش سیلیکونی نوعی دارد و شامل مزایای مربوط به خود می‌باشد. در کنار مقاومت UV و درجه حرارت، مزایای کلیدی این پوشش شامل مقاومت بیشتر در برابر لکه و سهولت تمیز‌کردن با آب و صابون با PH خنثی است.
کلینیک تخصصی ارتوپدی فنی امید، یکی از بهترین مراکز تخصصی برای درمان و کمک به بیمارانی است که نیاز به خدمات ارتز زانو دارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید.
انواع پروتز پای مصنوعی به چند دسته تقسیم‌می‌شوند؟
در ابتدا باید گفت که پروتز پای مصنوعی در دو دسته تقسیم‌می‌شوند که عبارتند از زیر زانو یا ترنستیبیال و بالای زانو یا ترنسفیمورال. همچنین بطور همزمان می‌توان از “کانادین” که شامل قطع بخشی از مفصل ران می‌باشد و یا قطع زانو و “سایم” که در عین اینکه شامل قطع از سطح مچ پا می‌باشد اما از آن نیز محافظت‌می‌کند، نیز استفاده‌کرد.
پیشرفت و توسعه در سوکت پروتز پای مصنوعی
یکی از مهمترین جنبه‌های پروتز، سوکت است. سوکت بخشی از پروتز است که به بقایای اندام متصل‌می‌شود. در طی سه دهه گذشته، پروتزها با ایجاد یک سوکت دارای مدل تماس با بیمار که بطور ویژه‌ای برای بیمار خاص طراحی‌شده‌اند، پیشرفت‌های زیادی به همراه داشته‌اند. قبلا پروتزها صرف‌نظر از وضعیت فرد و بصورت عمومی به شکل مربع‌شکلی بودند و به اندام فرد متصل‌می‌شدند اما اکنون سوکت‌ها طوری ساخته شده‌اند که سازگار با برجستگی‌های استخوانی و بافت عضلانی بوده و بدین ترتیب همچون دستکشی به اندام فرد متصل‌شده و در آنجا قفل‌می‌شوند و وزن خود را به طور مساوی بر روی اندام موجود پخش‌می‌کنند. سپس به مرور زمان به پا موارد دیگری همچون سوکت‌های بیو الاستیکی، حس تکنولوژی، سوکت‌های مکش و غیره اضافه‌شده‌است که به بیماران با پروتز بالای زانو امکان دویدن و راه‌رفتن و پایین‌رفتن از پله‌ها را با قطعی یک یا هر دو پا برای اولین بار فراهم‌می‌كند. علاوه بر این، این توسعه و پیشرفت در سوکت پروتز پا، توجهات را به نیاز به جراح قطع عضو معطوف‌می‌کند تا اندام فرد به‌گونه‌‌ای قطع‌شود که بیمار را برای انجام پروتز پای مصنوعی آماده‌کند.
قطعات ریز یا میکروچیپ‌ها
یکی دیگر از ابتکارهای امروزی استفاده از پروتز هوشمند است که در آن از ریز تراشه‌هایی به منظور کنترل پروتز زانو استفاده‌می‌شود. به کمک این پروتزها راه‌رفتن هم از لحاظ ظاهری و هم احساسی بسیار طبیعی‌تر می‌شود. در ۲ دهه پیش پروتزهای تطبیقی به گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که با استفاده بیشتر از کنترل‌های هیدرولیک و پنوماتیک همراه با ریزپردازنده طراحی‌شده، حرکات فرد دچار قطع عضو شده را با سرعت‌های مختلف راه‌رفتن تطبیق‌می‌دهند. با این حال، پروتز انطباقی فوق‌العاده گران قیمت است اما از آنجا که زیاد در چشم‌نبوده و مشخص نیست، ارزش خرید دارد.
پروتز پای C-Leg
در ۲ دهه قبل، پروتز C-Leg ساخته شد. این نوع پروتز هم مقرون به صرفه و سازگار است که در آن از یک ریزپردازنده و یک باتری یون لیتیوم به منظور تقلید حرکات زانو و ایجاد یک راه‌رفتن پویا برای فرد دچار قطع‌عضو شده استفاده‌شده است. این پروتز پای مصنوعی قادراست که روی برخی از شیبها حرکت‌کند و زاویه‌ها و نیروهای لازم را برای انطباق با وضعیت موجود محاسبه‌کند. البته این نوع پروتز پا با محدودیتهایی مواجه است و تنها می‌توان برای پیمودن مسافت ۵ کیلومتر در روز استفاده‌کرد و فرد قادر به دویدن با این پروتز پا نیست.
پروتز ترابشریت
جالب توجه است که پیشرفت‌های اخیر نشان‌می‌دهد که پروتزهای مصنوعی به عنوان ابزاری برای افزایش توانایی بالقوه هستند که می‌توانند به بیماران سالم کمک‌کند تا عملکرد فیزیکی خود را از طریق جایگزینی اندام‌ها به نحوی شبیه به انسان بیونیک بهبودبخشند.
در حالی که در حال حاضر هیچ تکنولوژی وجود ندارد که بتواند به طور کامل جایگزین اندام قطع‌شده باشد اما تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد و بسیاری از پیشرفت‌های امیدبخش نشان‌می‌دهد که شاید در قرن حاضر روزی بیاید که بتوان تحرک کامل را به فرد دچار قطع عضو شده بازگرداند و یا حتی ممکن‌است که توانایی وی بیش از گذشته نیز شود.
چگونه می‌توان راه‌رفتن با پای مصنوعی را یادگرفت؟
عادت‌کردن به زندگی با پروتز پای مصنوعی برای فردی که به تازگی دچار قطع عضو شده‌است دشوار و از لحاظ عاطفی بسیار سخت است. علاوه بر اثرات روانی از‌دست‌دادن اندام، جنبه جسمانی یادگیری نحوه‌ی راه‌رفتن با پروتز پا نیز اغلب می‌تواند مشکل باشد. فرد می‌تواند به کمک یک متخصص فیزیوتراپی حداقل بخشی از زندگی قبل از از‌دست‌دادن پا را مجددا به دست آورید و انجام کارهایی را که دوست‌دارد را از‌سربگیرد. برای یادگرفتن راه رفتن با پروتز پای مصنوعی مراحلی وجوددارد که در ادامه به آنها اشاره‌می‌کنیم:
گام اول
سعی‌کنید وزن بدن خود را روی بر روی پروتز پای مصنوعی بگذارید و با هر دو دست خود شئ محکم همانند صندلی بگیرید. اگر با یک متخصص فیزیوتراپی کار‌می‌کنید از اشیاء موازی استفاده‌کنید. در ابتدا طوری بایستید که وزن بدنتان به طور مساوی بر روی هر دو پا قرار‌بگیرد، سپس کم‌کم وزن خود را بر روی پروتز پای مصنوعی منتقل‌کنید. این‌کار در شرایطی نیز انجام‌دهید که تنها با یک دست خود بر روی شئ نگه‌داشته‌اید.
گام دوم
به هنگام تمرین قراردادن وزن بدن بر روی پای مصنوعی تنها از چند انگشت خود برای کنترل تعادل خود استفاده‌کنید. بیشتر وزن بدن را بر روی پای سالم گذاشته و به کمک چندتا از انگشتان یکی از دستها و میله‌های موازی خود را در حالت تعادل نگه‌دارید. سپس کم‌کم وزن خود را بر روی پای مصنوعی بیندازید. بخاطر داشته‌باشید که هرگاه احساس‌کردید که می‌افتید دست به میله‌های موازی کنار خود بگیرید.
گام سوم
در حالیکه با هر دو دست میله‌ای موازی را گرفته‌اید شروع به راه‌رفتن کنید. در ابتدا وزن خود را بر روی پای سالم گذاشته و پای مصنوعی خود را به آرامی بر روی زمین سر دهید. رفته‌رفته وزن بدن خود را بر روی پای مصنوعی گذاشته و این بار پای سالم خود را به جلو بلغزانید. این کار را تا چند قدم تکرارکنید. هرگاه که احساس راحتی کردید می‌تواند دستان خود را از روی میله برداشته و بدون آن راه‌رفتن را تمرین‌کنید.
گام چهارم
در بین دو میله موازی ایستاده و پای مصنوعی خود را به جلوببرید. در حالیکه به کمک میله‌ها ایستاده‌اید، وزن بدن خود را بر روی پای مصنوعی بگذارید. این بار پای سالم خود را یک قدم جلوتر از پای مصنوعی گذاشته و سپس وزن خود را بر روی آن قراردهید.
گام پنجم
به‌تدریج استفاده از تکیه‌گاه را کم‌کرده و به آرامی شروع به راه‌رفتن‌کنید. بجای اینکه از یک دست کامل برای نگه‌داشتن خود استفاده‌کنید این بار تنها از چند انگشت خود برای این کارکمک‌بگیرید. هرگاه احساس راحتی‌کردید، راه‌رفتن را در حالی تمرین‌کنید که میله‌های تکه‌گاه در کنار شما هستند و دستانتان را تنها در موارد نیاز بر روی آنها بگذارید.
هزینه پروتز پای مصنوعی چقدر است؟
تنوع زیادی در هزینه‌های پروتز پای مصنوعی وجوددارد. البته لازم به ذکر است که هزینه پروتز پا لزوما مناسب‌بودن و خوب‌بودن آن را تاییدنمی‌کند. باقیمانده‌ی اندام فرد، سن، فعالیت‌های روزمره‌ی وی، شغل و عوامل خاص سلامتی وی تعیین‌کننده‌ی مواد و تکنولوژی استفاده‌شده در هر وسیله‌ی ساخته‌شده است.
یک پروتز ابزاری است که از بخشهای متحرک ساخته‌شده است. این قسمت‌ها به مرور زمان فرسوده‌شده و نیاز به جایگزینی دارند. همچنین فرد در طول زندگی خود رشد‌می‌کند و وزن وی افزایش و یا کاهش یافته و ظاهر وی عوض‌می‌شود. تمامی این عوامل در نیاز و هزینه‌های پروتز دخیل‌هستند. یک دستگاه پروتز می‌تواند جسمانی یا کامپیوتری بوده و از آلومینیوم، فولاد ضد زنگ، تیتانیوم، پلاستیک یا کامپوزیت‌های کربنی ساخته‌شده باشد. حتی گران قیمت‌ترین پروتزهای طوری ساخته‌شده‌اند که تنها ۳ تا ۵ سال در برابر سایش و پاره‌شدن مقاومت‌می‌کنند و یا به عبارتی دیگر باید آنها را در طول زمان جایگزین‌کرد لذا هزینه پرداختی برای آنها تنها یک بار نیست و هر بار با تعویض آنها باید برای آنها هزینه‌کرد.
