اصطلاح پزشکی برای “کف پای صاف” “pes planus” بوده و یا گاهی اوقات آن را ” انحناهای ناقص” می نامند. هنگامی که قوس هایی که شکل مشخصی به پا می دهند صاف می شوند، به طوری که تمام کف پا هنگام ایستادن زمین را لمس می کند، در این حالت شما کف پا صاف دارید. صافی کف پا بسیار رایج است و بندرت به ناحیه پا آسیب می رساند. شما می توانید با صافی کف پا متولد شده باشید و یا می توانید آن را با افزایش سن با ایجاد فرسودگی بطور طبیعی در هنگام راه رفتن روی پاها تجربه کنید. حتی اگر صافی کف پا به شما آسیب نرسانده و برایتان دردناک نباشد، می تواند باعث ایجاد مشکل در تراز شدن مفاصل پاها، به ویژه زانوها و مچ پا گردد.
و اما برای درمان صافی کف پا به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟ با کمک پودیاتریست (دکتر پا)، افرادی که کف پای صاف دارند می توانند با قرار دادن درج های حمایتی در کفش و یا تهیه کفش های مخصوص، کمی مشکل خود را برطرف کنند. با این حال، در صورت ناکافی بودن این روش های درمانی و بسته به شدت حاد بودن شرایط شما متخصص پا ممکن است یکی از چندین روش جراحی بازسازی کف پا را برای بازگرداندن عملکرد پا توصیه کند.
علل شکل گیری صافی پا
صافی کف پا در نوزادان یا کودک تازه متولد شده امری طبیعی است زیرا قبل از رشد کامل قوس کف پا، کمی افزایش سن و گذشت زمان برای نوزاد لازم است. قوس ها معمولاً در دوران کودکی تشکیل می شوند، اما در بعضی موارد، هرگز این اتفاق نمی افتد و پا یا پاها صاف می مانند.
امکانش هست که یک کف پا صاف بوده و درعین حال انعطاف پذیر هم باشد. این بدان معناست که کودک تا زمانی که نشسته یا روی نوک انگشتان خود ایستاده است، دارای قوس قابل مشاهده است. به محض ایستادن کودک به طور مستقیم روی زمین، قوس ناپدید می شود. با رشد کودک، رباط هایی که قوس را ایجاد می کنند، قوی تر می شوند و صافی کف پا از بین می رود، و شکل گیری یک قوس طبیعی پشت سر گذاشته می شود. بزرگسالان نیز حتی اگر زمانی کف پای نرمال داشته اند، می توانند بعدها کف پا صاف داشته باشند. افرادی که زیاد روی پاهایشان می ایستند باعث ضعیف شدن رباط های ایجاد کننده قوس و در نتیجه صاف شدن پا یا پاها می شود.
عوامل خطر داشتن کف پای صاف
در حالی که افراد معمولاً با صافی کف پا متولد می شوند و معمولا نیز بعد از دوران نوزادی و کودکی این صافی بطور طبیعی برای برخی افراد تغییر شکل می دهد، دلایلی وجود داشته که توضیح می دهد چرا شما هنوز در بزرگسالی صافی کف پا را تجربه می کنید. این دلایل شامل موارد زیر است:
- امکان دارد از ناحیه مچ پا یا پا آسیب دیده باشید که این آسیب رباط های نگهدارنده قوس پا را مختل می کند.
- امکان دارد بخاطر اضافه وزن زیاد شما باشد، که در این حالت پا تلاش کرده برای بالا نگه داشتن بدن شما و کاهش فشار روی کف پاها، فشار بیش از حدی به قوس ها وارد کند.
- امکانش هست که از عارضه آرتریت روماتوئید رنج ببرید، که این امر باعث تغییر شکل مفاصل پا شده و در نتیجه پا صاف می شود.
- بروز عارضه صافی کف پا با افزایش سن افزایش می یابد زیرا قدرت رباط ها با بالا رفتن سن دیگر مثل قبل نخواهد بود و پاها صاف می شوند.
علائم رایج بخاطر کف پای صاف
این علائم شامل موارد زیر است:
- درد در امتداد داخل پا و مچ پا.
- درد یا تورم قوس ها.
- درد همراه با فعالیت هایی مانند دویدن، آهسته دویدن و یا راه رفتن.
- درد زانو، مفصل ران و کمر.
با پیشرفت حالت قوس های کف پا، قوس پا نسبت به قبل بیشتر صاف شده و درد اغلب به سمت خارج پا و زیر مچ پا تغییر می کند. هنگامی که تاندون ها به طور قابل توجهی از بین رفتند، اغلب بعد از آن آرتروز در پا ایجاد می گردد. در موارد شدیدتر، آرتروز ممکن است در مچ پا نیز ایجاد شود.
تشخیص کف پای صاف
بیشترین تشخیص صافی کف پا مربوط به معاینه پای شما توسط پودیاتریست یا متخصص پا هنگام نشستن و ایستادن روی پاها است. پودیاتریست می تواند قالب پای فرد را درست کند که این قالب صافی قوس پا را نشان می دهد. متخصص پا همچنین به کفش های شما نگاهی انداخته تا ببیند که چگونه در طول زمان فرسوده شده اند زیرا این فرسودگی در پاهای با کف صاف در مقایسه با فرسودگی کفش در پاهای معمولی متفاوت است.
در شرایط غیرمعمول، پزشک متخصص پا می تواند از اشعه ایکس و موارد مشابه برای تشخیص مشکل پای شما استفاده کند. با اشعه ایکس ناحیه پا امکان دارد آرتروز پا به عنوان دلیل صافی کف پا تشخیص داده شود. سی تی اسکن می تواند یک تصویر سه بعدی از پا تهیه کرده و دقیقاً محل استقرار استخوان ها را نشان دهد. اگر متخصص پا معتقد است که شما از ناحیه رباط یا تاندون آسیب دیده اید، ممکن است از طریق سونوگرافی از پا بخواهد بافت های نرم این ناحیه را نیز بررسی کند. اسکن MRI نیز هر گونه ناهنجاری های استخوانی و بافت نرم پا را نشان می دهد اما این روش به ندرت لازم می شود.
درمان کف پای صاف
اگر هیچ دردی ندارید، پزشک متخصص پا نمی تواند در مورد این که آیا شما صافی کف پا دارید یا خیر کاری انجام دهد. اما اگر در کف پای خود درد دارید، پزشک متخصص پا می تواند درمان های زیر را توصیه کند:
- ساپورت های قوس کف پا: اگر در کف پای خود درد دارید، ممکن است متخصص پا ساپورت های قوس کف پا را که می توانید به راحتی از داروخانه خریداری کنید، توصیه کند و یا از ساپورت های قوس کف پا سفارشی برای شما استفاده می کند. این ساپورت ها مشکل اصلی را برطرف نخواهند کرد اما اغلب می توانند درد را کاهش دهند.
- کفش های طبی: ممکن است پزشک متخصص پا توصیه کند که ازین به بعد از کفش های طبی خاص استفاده کنید. مهم است که بدانید با پوشیدن دمپایی لا انگشتی یا صندل تخت باید انتظار تجربه درد در کف پای خود را داشته باشید.
- فیزیوتراپی: در ورزشکاران یا دونده ها، صافی کف پا ممکن است در ایجاد آسیب های بیش از حد در پاها نقش اساسی داشته باشد. تجزیه و تحلیل ویدیویی که توسط یک متخصص فیزیوتراپی انجام می شود می تواند عادت های دویدن شما را از نظر تکنیکی آشکار کرده و این تجزیه و تحلیل می تواند به درمانگر کمک کند تا نحوه بهبود فرم دویدن و راه رفتن را به شما نشان دهد.
تمریناتی برای قوس کف پای صاف
افراد مبتلا به قوس کف پا صاف معمولاً دارای تاندون های آشیل کوتاه شده در قسمت پشتی پایین پا هستند. ورزش و کشش این تاندون ها می تواند به علائم صافی کف پا کمک کند:
مچاله کردن حوله دستی
برای انجام این ورزش:
- با یک پا در وسط حوله دستی بایستید.
- انگشتان پا را به داخل فشرده کنید و آنها را دوباره صاف کرده و تا حد ممکن کشیده تا حوله جمع شود.
- هنگامی که حوله را جمع کردید، از پای تان استفاده کرده تا حوله را به حالت اول برگردانید.
- این کار را با پای مخالف نیز انجام دهید.
پنجه کردن پا
برای انجام این ورزش:
- صاف روی صندلی نشسته و پاها را روی زمین بگذارید.
انگشتان یک پا را به داخل فشرده کرده طوری که می خواهید زمین را با انگشتان خود بگیرید سپس از انگشتان پا استفاده کرده تا پای خود را با فاصله کمی به جلو بکشید.
- این کار را روی هر دو پا تکرار کنید، اما از عضلات پا برای فشار دادن آن به جلو استفاده نکنید – حرکات باید فقط از عضلات کف پا شما باشد.
تمرین پرس پایی
برای انجام این ورزش:
- روی زمین بنشینید و پاها را مستقیم روبرو هم قرار داده و سپس زانوها را به طرفین خم کنید. کف پاها را کنار هم قرار داده تا پاها فرم الماس مانند تشکیل دهند.
- مچ پا را بگیرید و پاشنه های خود را همانطور نگه دارید، پاها را از هم فاصله داده طوری که جهت انگشتان به طرف دیگر (جلو) قرار گیرد.
- پاهای خود را به این روش چندین بار باز و بسته کنید، مطمئن شوید که انگشتان کوچک پای تان در طول تمرین با زمین تماس داشته باشند.
- دوباره از همان وضعیت اول شروع کنید، سعی کنید پاشنه های پا را از هم فاصله داده و انگشتان پا را همیشه در کنار هم نگه دارید.
چه زمانی برای عارضه قوس کف پای صاف باید به پزشک متخصص پا مراجعه کرد؟
اگر از علائم ذکر شده در زیر رنج می برید، در اسرع وقت با یک متخصص پا مشورت کنید:
- یک پای‌تان نسبت به پای دیگر ضعیف تر بوده و یا درد دارد.
- بروز علائم ناگهانی صافی کف پا
- پاهایتان درد و یا بی حسی دارند
- پا یا مچ پای شما به راحتی آسیب دیده و دچار جراحت می شود.
- کودک شما دردی را در پای خود تجربه می کند.
- علائم حتی با ساپورت هایی مانند کفی کفش نیز بهبود نمی یابند.
