پای پرانتزی یا ژنووالگوم یک تغییر شکل یا دفورمیتی در مفصل زانو است. که می‌تواند افراد را در تمام سنین تحت تاثیر قرار دهد و دارای علائم گوناگونی است و در صورتی که درمان نشود منجر به درد و تحلیل می‌شود. پای پرانتزی درجات مختلفی دارد، (از خفیف گرفته تا شدید آن). علت درجات مختلف پرانتزی بودن پاها می‌تواند مادرزادی، وابسته به رشد، و یا پس از ضربه باشد. موضوع مشترکی که در همه گروه‌های سنی وجود دارد این است که حالت زانو به طور غیرطبیعی و نامتعارف قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به درد، افزایش بدشکلی، بی‌ثباتی و تحلیل رفتن تدریجی شود. اصلاح درجات مختلف پای پرانتزی منجر به بهبود مکانیک زانو، راه رفتن بهتر و درد کمتر می‌شود و از پیشرفت سریع آسیب به زانو جلوگیری می‌کند.
پای پرانتزی معمولا منجر به اذیت در کودکان کم سن و سال نمی‌شود چرا که باعث درد و بدشکلی در آنها نمی‌شود. والدین ممکن است نگران ظاهر پاهای کودک خود، یا الگوی ناخوشایند در راه رفتن آنها باشند. اما پای پرانتزی بر توانایی کودک در چهاردست و پا رفتن، راه رفتن یا دویدن تأثیر نمی‌گذارد.
گاهی اوقات ممکن است کودکانی که دارای پاهای پرانتزی هستند هنگام راه رفتن قوزک پاهایشان به سمت داخل باشد که اصطاحا آن را پای پنجه کبوتری یا انگشت کفتری می‌نامند و یا ممکن است پاها بدشکل و با فاصله به نظر برسند. این مشکلات به طور کلی با رشد کودک برطرف می‌شوند. اگر این بیماری تا سنین نوجوانی ادامه یابد، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی در مچ پا، زانو یا لگن شود..
متخصصین کلینیک امید با سال‌ها تجربه در زمینه‌ی درمان پای پرانتزی در سنین مختلف (کودکی و بزرگسالی) پس از تشخیص علت و شدت این عارضه، مناسب‌ترین شیوه‌ی درمان را برای بیماران خود توصیه می‌کنند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان درجات مختلف پرانتز بودن پاها و یا رزرو نوبت در این کلینیک با شماره تلفن های ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ – ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۱ تماس حاصل فرمایید.
علل ایجاد پای پرانتزی
درجات مختلف سندرم پای پرانتزی ممکن است به واسطه بیماری‌های مختلف ایجاد شود، از جمله:
- رشد غیر طبیعی استخوان (دیسپلازی استخوان)
- بیماری بلانت (حالتی از درجه شدید پای پرانتزی که معمولاً در کودکان سیاه پوست رخ می‌دهد که پیش رونده است و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.)
- بیماری پاژه استخوان (یک بیماری متابولیکی که بر تخریب استخوان و بازسازی استخوان تاثیر می‌گذارد)
- شکستگی‌های استخوانی که منجر به بد جوش خوردن شده‌اند.
- مسمومیت با سرب
- مسمومیت با فلوراید
- آکندروپلازی: رایج‌ترین نوع کوتولگی
- راشیتیسم (اختلال تضعیف استخوان ناشی از کمبود ویتامین D)
- آسیب صفحه رشد
علائم پاهای پرانتزی
علائم سندرم پای پرانتزی شامل موارد زیر است:
- خم شدن پاها که پس از سه سالگی بهبود نمی‌یابند.
- شکاف آشکار بین زانوها هنگام ایستادن و قرار گرفتن پاها در کنار هم
- درد زانو یا لگن
- دامنه حرکت کاهش یافته در لگن
- مشکل در راه رفتن یا دویدن
- بی‌ثباتی زانو
- آرتروز پیشرونده زانو در بزرگسالان
- ناراضی بودن والدین یا بیماران از ظاهر نازیبای پاها
چگونگی تشخیص پای پرانتزی
تشخیص درجات پای پرانتزی (خفیف، متوسط و شدید) به طور معمول شامل سابقه و معاینه فیزیکی و همچنین اشعه ایکس تراز ایستاده است.
اشعه ایکس تراز ایستاده یا تصویر EOS دستگاه تصویربرداری سه بعدی بصورت ایستاده تصویری از پا را از مفصل ران تا مچ پا تولید می‌کند که به ارتوپد کمک می‌کند تا محور مکانیکی بدشکلی و همچنین محل آن را پیدا کند. در اشعه‌های ایکس، اندازه و محل بدشکلی مشخص می‌شود.
درمان درجات مختلف پای پرانتزی
اگر مشخص شود که کودک مبتلا به سندرم پای پرانتزی است، ممکن است درمان پزشکی لازم باشد. اگر بدشکلی خفیف باشد، ابتدا می‌توان بیش از وقت معین از طریق ارتوپدی کودکان متوجه آن شد.
ویتامین دی
کمبود ویتامین D دلیل اصلی پای پرانتزی است. مصرف غذاهای غنی از ویتامین D (تخم مرغ، ماهی چرب، پنیر، شیر سویا، غلات، جگر گاو و غیره) و مکمل‌ها، خورشید بهترین منبع ویتامین D است.
بریس
در برخی موارد، بریس به عنوان یک درمان اولیه استفاده می‌شود. قرار دادن پاها در داخل بریس یا گچ می‌تواند یک روش عالی برای یکدست و طبیعی کردن ساختار استخوان و به نوبه خود درمان پای پرانتزی باشد. و همچنین باعث بهبود راه رفتن کلی و از بین بردن درد می‌شود. اگرچه پای پرانتزی و کجی زانو می‌تواند دردناک باشد و افراد را در سنین خیلی کم تحت تأثیر قرار دهد، به ندرت در بزرگسالان بروز می‌کند.
فیزیوتراپی
اگر هنگام ایستادن زانوها کمی به سمت بیرون خم می‌شوند، ممکن است پای پرانتزی داشته باشید. برای رفع این مشکل، باید روی تقویت عضلاتی که زانوهای شما را به یکدیگر نزدیک می‌کنند و همچنین کشش عضلاتی که آنها را به سمت بیرون می‌کشد، کار کنید. این کار به طور غیر مستقیم شکل آنها را بهبود می‌بخشد.
فیزیوتراپی همچنین بخش مهمی از درمان پای پرانتزی است. فیزیوتراپی و ورزش مفصل زانو نیز می‌تواند مقداری از درد را تسکین دهد و حتی ممکن است اختلال را به طور کامل برطرف کند. حرکات کششی و ساده پا که به طور خاص برای تقویت زانو طراحی شده است می‌تواند برای درمان پاهای پرانتزی بسیار موثر باشد.
ورزش‌های مناسب برای درجات خفیف تا متوسط پای پرانتزی:
اسکوات پیستول
اسکوات تک پا یا اسکوات پیستول روی عصلات باسن و قسمت داخلی ران کار می کند.
- صاف بایستید، بخش مرکزی اندام خود را بکار بگیرید.
- پای چپ خود را بالا و زانوها را نرم نگه دارید.
- روی پای راست به سمت پایین اسکوات بزنید.
- برای هر پا ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
توجه: در ابتدا ممکن است لازم باشد هنگام اعلام نیروی کافی، از دیوار یا صندلی برای ایجاد تعادل استفاده کنید.
حرکت کششی Figure-Four Stretch
حرکت کششی Figure-Four Stretch روی ماهیچه‌های گردنده داخلی مفصل لگن کار می‌کند و انعطاف‌پذیری عضلات ران را بهبود می‌بخشد.
- به پشت دراز بکشید، مچ پای راست خود را در بالای زانوی چپ خود قرار دهید.
- پاها را بالا بیاورید.
- پای چپ را زیر زانو بگیرید، ۳۰ ثانیه نگه دارید.
- به آرامی به موقعیت اولیه برگردید.
- این کار را روی پای دیگر تکرار کنید.
لمس انگشتان پا
حرکت لمس انگشت پا بر روی کشش عضلات عقب ران و ران‌های خارجی متمرکز است.
- صاف بایستید، پاها را فقط کمی از هم دور کنید.
- خم شوید و انگشتان پایتان را لمس کنید.
- به کنار هم قرار گرفتن زانوها توجه کنید، در صورت نیاز به کمک می‌توانید از حوله استفاده کنید. فقط حوله را رول کنید و آن را با زانوهایتان بگیرید.
- اگر خیلی راحت به نظر می‌رسد کمی پاشنه‌های پایتان را بلند کنید.
- این حرکت را ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
جراحی
اگر اصلاح تدریجی رخ ندهد، ممکن است جراحی توصیه شود. در کودک در حال رشد، ممکن است از جراحی رشد هدایت شده با حداقل برش برای تشویق اندام به رشد صاف تدریجی استفاده شود. استئوتومی، که در آن استخوان درشت نی و استخوان نازک نی بریده می‌شود، و سپس ممکن است دوباره تراز شود. در بعضی موارد، جراح یک فیکساتور خارجی نیز قرار می‌دهد. با استفاده از فیکساتورهای خارجی، پین‌ها به استخوان وارد شده و از بدن خارج می‌شوند تا به یک ساختار پایدار کننده خارجی متصل شوند.
در نوجوانان بالغ از نظر اسکلتی و در بزرگسالان، استئوتومی درمانی برای صاف کردن پا است. از اشعه X برای تعیین محل و میزان بدشکلی استفاده می‌شود. در بیشتر موارد، استخوان درشت نی درمان می‌شود، اما شرایطی وجود دارد که استخوان ران یا هر دو استخوان ران و درشت نی تحت درمان قرار می‌گیرند. در صورت بدشکلی متوسط، استئوتومی به طور معمول با تثبیت داخلی (صفحه یا میله) ثابت می‌شود. هنگامی که عدم تقارن یا همتراز نبودن شدیدتر باشد، تنظیم مجدد تدریجی اندام از طریق استئوتومی با فیکساتور خارجی انجام می‌شود.
