افرادی که صافی کف پا دارند، اغلب دچار درد کف پا و مچ پا می‌شوند. کف پاها ممکن است به راحتی خسته شوند و قوس کف پاها و پاشنه‌ها می‌تواند به راحتی دردناک شوند. در حالی که بسیاری از افراد با مشکل صافی کف پا متولد می‌شوند، بیشتر افراد هم ممکن است به خاطر یک آسیب، دیابت، چاقی مفرط، بارداری یا بالا رفتن سن، دچار صافی کف پا شوند. کف پاهای ما روزانه باید متحمل وزن زیادی برای انجام فعالیت‌های روزانه‌مان شوند. صافی کف پا می‌تواند موجب بروز درد همیشگی در پا شود و ممکن است در کارها و برنامه‌ریزی اختلالی وارد کند.
گزینه‌های درمانی برای این وضعیت معمولاً شامل کفی‌های طبی با ساخت سفارشی و متناسب با پای بیمار و مراجعه به یک فیزیوتراپیست می‌شود. متخصص فیزیوتراپی، علائم شما را ارزیابی کرده و تعیین می‌کند که آیا برخی از این علائم ریشه در بخش‌هایی از بدن دارد یا خیر که ارتباط مستقیمی با مشکل به وجود آمده در کف پا و مچ پا نداشته باشد. بسیاری از اوقات ضعف در عضلات هسته‌ی بدن و لگن می‌تواند منجر به افزایشی در حرکت و پاها شود و مجموعه‌ی قوزک/کف پا را تحت فشار قرار می‌دهد به طوری که چرخش قابل توجهی رو به بیرون خواهد داشت. با انجام یک روتین از تمرینات ورزشی که شامل یک برنامه‌ی تقویت کننده برای هسته‌ی بدن و کل اندام تحتانی می‌باشد، می‌توان با این وضعیت مقابله کرد.
صافی کف پا، به خاطر دردی که وقتی وضعیت صاف بودن قوس پا بر اثر آسیب به بافت نرم می‌باشد، می‌تواند منجر به مشکلات عمده‌ای در توانایی‌های عملکردی و حرکتی فرد شود. این آسیب بافت نرم ممکن است بر اثر وارد آمدن جراحت و ضربه‌ای ایجاد شود، اما وقتی سن فرد بالاتر می‌رود، بافت تاندونی دیگر مقدار جریان خونی را که در سنین جوانی دریافت می‌کرده است، دریافت نمی‌کند. تصور می‌رود که این ضعف در جریان خون، علت اصلی آسیب به تاندون‌ها در افراد مسن‌تر می‌باشد. متخصصین فیزیوتراپی در کلینیک سلامت پا امید، مشاوره‌هایی را در انتخاب کفش‌هایی که محافظت مناسبی دارند و نوع کفی مناسب به شما ارائه می‌دهد و تمریناتی را به شما آموزش می‌دهند که می‌توانند به کاهش یا جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از صافی کف پا کمک کنند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی و یا رزرو نوبت در مطب دکتر با شماره تلفن‌های ۰۲۱۶۶۰۱۴۱۵۸ – ۰۲۱۶۶۰۱۵۲۱۱ تماس حاصل فرمایید.
انواع صافی کف پا
دو نوع صافی کف پا وجود دارد، صافی کف پای انعطاف‌پذیر (FFF) و صافی کف پای انعطاف‌پذیر (RFF).
صافی کف پای انعطاف‌پذیر (FFF)
صافی کف پای انعطاف‌پذیر (FFF) که گاهی اوقات به عنوان “صافی کف پای اطفال” شناخته می‌شود زیرا علائم آن ابتدا در کودکی ظهور پیدا می‌کند. صافی کف پای انعطاف‌پذیر (FFF) اغلب بر اثر ضعف در رباط‌هایی رخ می‌دهد که استخوان‌های کف پا را به یکدیگر متصل می‌کند یا می‌تواند به خاطر ضعف در عضله‌یا تاندون رخ دهد. صافی کف پای انعطاف‌پذیر معمولاً در هر دو کف پا ظاهر می‌شود. در این وضعیت، وقتی فرد در حالت ایستاده قرار دارد، اصلاً قوسی وجود ندارد، اما وقتی کف پا در حالات دیگری باشد، این قوس دیده می‌شود.
صافی کف پای غیر انعطاف‌پذیر (RFF)
صافی کف پای غیر انعطاف‌پذیر (RFF) وقتی در افراد بزرگ‌سال ایجاد می‌شود، به عنوان “صافی کف پای اکتسابی در بزرگ‌سالان” نامیده می‌شود. صافی کف پای غیر انعطاف‌پذیر به خاطر ضعیف شدن تاندون عضله‌ی قدامی تیبیالیز ماهیچه درشت نی پسین یا عضله تیبیالیس خَلفی ایجاد می‌شود که یکی از ساختارهای محافظتی عمده‌ی قوس کف پا می‌باشد. این امر منجر به صاف شدن قوس کف پا و چرخش مچ پا می‌شود. این یک ناهنجاری پیشرونده است و علائم اولیه آن شامل درد و تورم در داخل کف پا می‌باشند. گاهی اوقات این وضعیت ممکن است منجر به آرتروز نیز گردد.
علل صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا ممکن است بر اثر ساییدگی و پارگی بافت‌هایی به وجود بیاید که مسئول نگه داشتن و محافظت از مفاصل در کف پا، یعنی رباط‌ها و تاندون‌ها می‌باشند. در برخی از کودکان، قوس کف پاها ممکن است به خوبی و کاملاً رشد نکنند. به طور کلی علل رایج صافی کف پاها شامل موارد زیر می‌باشند:
- ایستادن یا راه رفتن برای مدت زمان طولانی، خصوصاً هنگامی که کفش پاشنه بلند پوشیده باشید.
- افراد مبتلا به صافی زیاد کف پا و برعکس، بلندی زیاد قوس کف پا، مستعد ابتلا به بونیون و فاسئیت پلانتار (التهاب تاندون کف پا) می‌باشند.
- ضعیف شدن عضلات واقع در کف پا، مچ پا و قسمت پایین پا بر اثر بالا رفتن سن
- یک ناهنجاری و بدفرمی در کف پا که از زمان کودکی وجود داشته است
شرایطی که فرد را مستعد صافی کف پا می‌کنند، عبارت‌اند از:
- آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
- دیابت
- پیری
- بارداری
- مشکلات عصبی یا بیماری‌های عضلانی از جمله فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپاینا بیفیدا (Spina bifida)
- چاقی مفرط
علائم و نشانه‌های صافی کف پاها
بسیاری از افراد دچار کف پای صاف هستند اما معمولاً به آن توجهی نمی‌کنند و علائمی از آن مشاهده نمی‌کنند. چنین بیمارانی ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. شایع‌ترین علائم صافی کف پا شامل موارد زیر است:
- درد و ناراحتی در کف پا، به ویژه در اطراف نواحی قوس کف پا، پاشنه و مچ پا. درد اغلب پس از مدت‌ها ایستادن یا ورزش کردن ایجاد می‌شود.
- تورم در قسمت داخلی کف پا.
- برخی از حرکات خاص پا مانند ایستادن روی انگشتان پا دشوار می‌شود.
- درد در پایین کمر و پا به دلیل قرارگیری بدن در وضعیتی نامناسب و احساس ناراحتی در لگن و کمر.
فیزیوتراپی کف پای صاف
فیزیوتراپی درمانی شناخته شده و مؤثر برای صاف بودن کف پا می‌باشد. مراجعه به فیزیوتراپیست کاری آسان است و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. شما باید به دنبال یک فیزیوتراپیستی باشید که در زمینه درمان بیماری‌های ارتوپدی تخصص داشته باشد.
قبل از شروع درمان، متخصص فیزیوتراپی شرح حال کاملی از مشکل اصلی، سابقه قبلی و بعد از تولد، روند رشد و سابقه‌ی خانوادگی بیمار را ثبت می‌کند. معاینه کامل پاها از اهمیت بالایی برخوردار است. مشاهده‌ی نحوه‌ی راه رفتن بیمار (الگوی راه رفتن)، بررسی کفش‌هایی که می‌پوشد و گاهی اوقات انجام عکس‌برداری رادیولوژی (با اشعه ایکس) انجام می‌شود. این معاینات تمام اطلاعات لازم برای تشخیص دقیق و تدوین برنامه درمانی را در اختیار فیزیوتراپیست قرار می‌دهد.
درمان ناهنجاری در پاها و صافی کف پای مرتبط با رشد، تقریباً در همه موارد خستگی و درد را در بیمار کاهش می‌دهد. این امر خصوصاً در صورت انعطاف‌پذیری کف پا صدق می‌کند. فیزیوتراپیست در روند درمان صافی کف پا، شما در انتخاب کفش مناسب، استفاده از وسایل و ارتزهای طبی و حرکات ورزشی مناسب راهنمایی می‌کند.
کفی‌های طبی
درمان صافی کف پای مرتبط با رشد که موجب درد و خستگی فرد می‌شود، با استفاده از ارتز یا همان کفی طبی (کفی‌های محافظتی مخصوص کف پا) همیشه برای کودکان و بزرگ‌سالان مفید بوده است. این ارتزها معمولاً فشارهای وارد بر کف پا، ساق پا، زانو، ران و کمر را برطرف می‌کنند. کفی‌های طبی به تنظیم مجدد تراز پاها کمک می‌کنند. کفی طبی همچنین حرکات غیرطبیعی یا بیش از حدی را که باعث قرار گرفتن پا و ساق پا در وضعیت نامناسب می‌شوند، محدود می‌کند. اگر وضعیت تراز پاها صاف شود، ماهیچه ها در موقعیت بهتری قرار می‌گیرند، بنابراین به آن‌ها امکان می‌دهد عملکرد طبیعی داشته باشند و نه اینکه عملکرد بیش از حدی که باعث درد و خستگی می‌شود.
کفی‌های طبی ساختار پا را تغییر نمی‌دهند. آن‌ها به بیماران در “ایجاد قوس” کمک نخواهند کرد. آن‌ها همانند عینکی برای چشم‌ها، از کف پاها محافظت کرده و پشتیبانی قابل توجهی برای کف پاها ارائه می‌کنند. انواع مختلفی از کفی‌های طبی در دسترس است. کفی‌های طبی با قالب سفارشی بهترین گزینه هستند. کفی‌های طبی که بدون نسخه و بدون قالب‌گیری تهیه می‌شوند، ممکن است فایده‌ی محدودی داشته باشند. یک کفی طبی مناسب، با قالب‌گیری از کف پا با گچ ساخته می‌شود که پا را در موقعیت مطلوب برای عملکرد نگه می‌دارد. نوع ارتزها یا کفی‌های طبی انتخاب شده با در نظر گرفتن بسیاری از عوامل از جمله نحوه راه رفتن، انعطاف‌پذیری قوس کف پا، سفتی عضلانی، نوع فعالیت و نوع کفش برای بیمار تنظیم می‌شود.
به طور کلی سفت و خشک بودن عضلات پاها با ایجاد یک برنامه تمرینی برای تقویت انعطاف‌پذیری برطرف می‌شود. این امر برای موفقیت طولانی مدت درمان، حیاتی است.
کفش‌های مناسبی را انتخاب کنید
اولین چیزی که در مورد پرداختن به صافی کف پا از آن صحبت می‌شود، توجه به کفشی است که می‌پوشید. اگر کفش مناسب و اندازه نپوشید، پاهای شما هرگز فرصتی برای عملکرد مناسب نخواهند یافت و عضلات هرگز قدرت کافی نخواهند یافت.
بنابراین باید کفشی را انتخاب کنید که به شما اجازه می‌دهد پایتان را به طور طبیعی حرکت دهید و به عضلات داخلی (اینترنسیک) و کوچک اجازه می‌دهد تا کمی خم شوند.
این به آن معنی است که به دنبال کفش‌هایی باشید که فضای کافی و عریضی برای انگشت پا و زیره انعطاف‌پذیری داشته باشند. پای شما باید بتواند کمی حرکت کند و با محیط و سطوحی که روبرو می‌شود سازگار شود در اصل این همان چیزی است که پاها برای آن خلق شده‌اند!
و اگر تمام روز پشت میز می‌نشینید، کفش‌هایتان را از پا درآورید و بگذارید پاهایتان نفس بکشد! فقط مراقب باشید که پاهایتان بوی بدی نداشته باشند، زیرا در این صورت بقیه افراد در اداره نمی‌توانند نفس بکشند!
تمرینات مخصوص صافی کف پاها
استفاده از تمریناتی برای اصلاح صافی کف پا، کار جدیدی نیست. بیش از یک قرن است که برنامه‌های کششی و تقویت عضلات کف پا به طور چشمگیری موفقیت‌آمیز بوده است.
در اینجا چهار تمرین برای صافی کف پاها شرح داده شده است:
تمرین کف پای کوتاه
تمرین کف پای کوتاه، عضلات کوچکی را که قوس داخل پا را پشتیبانی می‌کنند، هدف قرار می‌دهد. مطالعات نشان داده است که ورزش کف پای کوتاه برای بهبود قوس کف پا مؤثر است.
این تمرین با سُر دادن قسمت جلوی پا در امتداد زمین به سمت پاشنه بدون پیچ خوردن انگشتان انجام می‌شود. برای انجام این تمرین:
- روی صندلی بنشینید و کف پایتان روی زمین و انگشتان پا به سمت جلو باشد.
- در حالی که انگشتان پا را صاف بر روی زمین قرار داده‌اید، قسمت جلوی پا را به سمت عقب و در امتداد زمین به سمت پاشنه سُر دهد.
- حالت کف پای کوتاه شده را برای ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کنید.
- آرام باشید و این حرکت را ۱۰ بار روی هر پا تکرار کنید.
باید در حین انجام این حرکت، پاشنه را در وضعیت خنثی نگه دارید و اجازه ندهید انگشتان پا خم شوند یا از زمین بلند شوند. هنگامی که این حرکت درست انجام شود، در حالی که قوس بالا می‌رود، توپی زیر انگشتان پا و پاشنه پا در تماس با زمین باقی می‌مانند.
کشش عضله پشت ساق پا
ساق پا شامل گروهی از عضلات پشت ساق است. صافی کف پا و چرخش بیش از حد کف پا به بیرون، می‌تواند در نتیجه‌ی جبران پا برای انعطاف‌پذیری محدود مچ پای ناشی از گرفتگی در عضلات ساق پا باشد. برای انجام کشش عضله پشت ساق پا:
- رو به یک دیوار بایستید و هر دو دست را برای حفظ تعادلتان بر روی دیوار قرار دهید.
- پا را دراز کرده و عقب کشیده و زانو را صاف و انگشتان پا را به سمت جلو قرار دهید.
- پای عقبی را صاف نگه داشته و پاشنه آن را محکم روی زمین نگه دارید، از پای جلویی به آرامی به جلو خم شوید تا جایی که احساس کشیدگی در ساق پای عقبی داشته باشید.
- کشش را ۳۰ تا ۶۰ ثانیه نگه دارید.
- این حرکت را ۴ بار روی هر پا تکرار کنید.
برای اینکه کشش مؤثری داشته باشید، مهم است که نگذارید در حین کشش، کف پا به بیرون یا روبه‌داخل بچرخد.
بالا کشیدن پاشنه
بالا کشیدن پاشنه پا باعث تقویت چندین عضله واقع در پایین پا و کف پا می‌شود که قوس را پشتیبانی می‌کند. این تمرین را می‌توان با تغییرات مختلفی انجام داد. در اینجا حرکت بالا کشیدن پاشنه بر روی هر دو پا شرح داده شده است.
این تمرین به صورت ایستاده روی هر دو پا و با قرار گرفتن دست‌ها روی یک دیوار برای حفظ تعادل انجام می‌شود:
- بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید.
- پاشنه‌ها را تا آنجا که ممکن است از زمین بالا بکشید و فشار یکنواختی را تا قسمت جلوی پا حفظ کنید.
- ۱-۲ ثانیه این حالت را نگه دارید و سپس به آرامی به موقعیت اولیه برگردید.
- ۲ ست ۱۰ الی ۲۰ تکراری از این تمرین را انجام دهید.
یوگای انگشتان پا
عضلاتی که مسئول کنترل انگشتان پا هستند، به طور مکرر به میزان کافی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و اغلب از قدرت و کنترل کافی برخوردار نیستند. کار کردن بر روی قدرت و توانایی انگشتان پا، به افزایش قدرت مورد نیاز برای ثابت نگه داشتن جلو پا بر روی زمین کمک می‌کند.
برای انجام این تمرین:
- شست پا را بلند کنید در حالی که ۴ انگشت دیگر پا را پایین نگه داشته‌اید. این حالت برای ۵ ثانیه نگه دارید.
- شست پا را روی زمین پایین بیاورید و فشار دهید در حالی که ۴ انگشت دیگر پا را بالا نگه داشته‌اید. این حالت را برای ۵ ثانیه نگه دارید.
- این توالی را ۱۰ بار بر روی هر پا تکرار کنید.
