پیچ خوردگی یک ناحیه زمانی رخ میدهد که عضله یا تاندون دچار کشیدگی بیش از حد یا پارگی شود. تاندون به رشتههای فیبروزی گفته میشود که عضلات را به استخوان متصل میکنند. فیزیوتراپی پس از کشیدگی یا پیچ خوردگی یک ناحیه به تقویت تاندون کمک میکند. متخصص فیزیوتراپی با بیمار کار میکند تا به تدریج و به کمک تمرینات ورزشی مخصوص دامنه حرکات او افزایش پیدا کند.
تاندون چیست؟
تاندون به رشتههای سفتی گفته میشود که عضله را به استخوان متصل میکند. معمولا آسیب دیدگی تاندون در نزدیکی مفاصل بدن از قبیل مفصل شانه، آرنج و زانو یا مچ پا رخ میدهد. پزشکان برای توصیف آسیب دیدگی تاندون از عبارات تاندونیت یا تاندینیت استفاده میکنند.
منظور از تاندونیت این است که بدن به ترمیم آسیب دیدگی تاندون میپردازد و بروز واکنش التهابی برای کمک به درمان آسیب دیدگی طبیعی است. در صورتی که تاندونیت به خوبی کنترل شود کاملاً بهبود پیدا خواهد کرد. مشکل واقعی زمانی به وجود میآید که سرعت ترمیم تاندون از سرعت آسیب دیدگی آهسته تر باشد. به عبارت دیگر پارگیهای میکروسکوپی در تاندون قبل از بروز آسیب مجدد بهبود پیدا نمیکند.
این امر باعث بروز تغییرات ساختاری در سطح سلولی تاندون و تحلیل رفتگی آن خواهد شد. از این وضعیت تحت عنوان تاندونیت یا تاندنیوپاتی یاد میشود. هنگامی که تاندون به این مرحله میرسد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کرد تا به کمک فیزیوتراپی به درمان مشکل ایجاد شده بپردازد.
علل آسیب دیدگی تاندون چیست؟
آسیب دیدگی تاندون میتواند به دنبال فاکتورهای مختلفی به وجود بیاید که دلیل اصلی آن تغییر ناگهانی در سطح فعالیت جسمانی است. گاهی گاهی اوقات شروع یک فعالیت جسمانی جدید، تغییر سطح تمرینات ورزشی یا حتی پوشیدن کفش نامناسب باعث آسیب دیدگی تاندون خواهد شد زیرا تاندون بیش از حد معمول تحت فشار قرار میگیرد و بدن با بروز واکنش التهابی به این فرآیند پاسخ میدهد. برخی از افراد به علت فاکتورهای بیومکانیکی، بالا بودن سن، ابتلا به برخی بیماریهای خاص، یا کلسترول بالا و سبک زندگی خاص بیشتر دچار آسیب دیدگی تاندون میشوند. متخصص فیزیوتراپی به بررسی سابقه پزشکی بیمار میپردازد و همه فاکتورهایی که در بروز آسیب دیدگی تاندون و ایجاد درد نقش دارند را ارزیابی مینماید.
علائم کشیدگی تاندون چیست؟
بروز درد، اسپاسم عضلانی، ضعف عضله، تورم، التهاب، کاهش توانایی حرکتی و گرفتگی عضله از جمله علائم شایع کشیدگی تاندون محسوب میشوند. در کشیدگی خفیف معمولاً تاندون یا عضله دچار کشیدگی خفیف میشوند. هنگامی که عضله و تاندون دچار کشیدگی متوسط میشوند برخی از عملکردهای خود را از دست خواهند داد اما هنگامی که سطح کشیدگی شدید باشد دچار پارگی میشوند. در صورت بروز کشیدگی شدید، عضله یا تاندون به طور کامل یا جزئی دچار پارگی خواهند شد و بیمار توانایی حرکتی خود را از دست میدهد.
کشیدگی تاندون چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص کشیدگی تاندون پزشک به انجام معاینات جسمانی میپردازد که شامل اقداماتی از قبیل فشار وارد کردن به ناحیه آسیب دیده به منظور تشخیص تورم و بروز درد در هنگام لمس است. ممکن است پزشک از شما بخواهد با انجام برخی حرکات خاص بپردازید تا میزان محدودیت حرکتی شما را ارزیابی کند و به این نتیجه برسد که چه حرکاتی باعث افزایش یا کاهش درد میشود. او همچنین از شما میخواهد به توصیف علائم و نشانهها و فعالیتهایی بپردازید که باعث بروز درد میشود. عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا اسکن ام آر آی برای رد کردن احتمال شکستگی استخوان، ناهنجاریهای استخوانی یا سایر علل بروز درد و بررسی آسیب دیدگی دیسک ستون فقرات درخواست میشود. در صورتی که هیچ یک از این روشها کمکی به تشخیص مشکل شما نکنند پزشک انجام الکترومیوگرافی یا تست هدایت عصب را درخواست خواهد کرد. پزشک برای مشخص کردن شدت آسیب ایجاد شده از یک مقیاس استفاده میکند که به شرح زیر میباشد:
- کشیدگی عضله یا تاندون میتواند باعث بروز پارگیهای کوچک، درد خفیف یا تورم شود که در برخی موارد هیچ یک از این علائم به وجود نمیآیند. این وضعیت تحت عنوان کشیدگی گرید یک دسته بندی میشود.
- آیا کشیدگی عضله یا تاندون باعث پارگی جزئی میشود و بیمار دچار درد و تورم متوسط، کبودی، اسپاسم عضلانی، حساسیت به لمس، ناپایداری مفصل، از دست دادن عضله یا تاندون و بروز درد در هنگام راه رفتن خواهد شد. از این وضعیت تحت عنوان آسیب دیدگی گرید ۲ یا میشود.
- آسیب دیدگی گرید ۳ شامل پارگی کامل بافتهای عضله و تاندون است به نحوی که عملکرد عضله به طور کامل از بین میرود و بیمار دچار درد شدید، کبودی، حساسیت به لمس، تورم، ضعف، از دست دادن عملکرد عضله و ناپایداری مفصل خواهد شد.
درمان کشیدگی تاندون
اگر شما به مدت یک هفته یا مدت کوتاه تری دچار درد شوید احتمال التهاب تاندون مطرح میشود. تاندونیت به سرعت به داروهای ضد التهابی که توسط پزشک تجویز شده است پاسخ میدهد و استراحت کردن نیز به بهبود آن کمک خواهد کرد. در این شرایط شما باید از انجام دادن هر گونه فعالیتی که باعث بروز علائم و نشانههای حاصل از کشیدگی تاندون میشود خودداری کنید تا امکان ترمیم تاندون فراهم شود. متخصص فیزیوتراپی در این راستا شما را راهنمایی میکند و اقداماتی که باید به منظور بهبود خود انجام دهید را توضیح خواهد داد.
در صورتی که درد تاندون بیش از حد طول بکشد یا دوباره عود کند شما دچار تاندینوپاتی شده اید. این وضعیت معمولاً به صورت کلفت شدگی تاندون خود را نشان میدهد که شما میتوانید با ماساژ دادن تاندون آن را احساس کنید.
فیزیوتراپی
هنگامی که برای درمان کشیدگی تاندون به متخصص فیزیوتراپی مراجعه میکنید به انجام معاینه جسمانی میپردازد تا بتواند اطلاعات لازم را در ارتباط با شرایط شما به دست بیاورد. مواردی که در هنگام انجام معاینه جسمانی مورد توجه قرار میگیرد به شرح زیر میباشد:
- ارزیابی تاندون به کمک دست
- بررسی دامنه حرکات
- بررسی میزان تورم مفصل
- بررسی میزان توانایی و قدرت عضله و مفصل
- ارزیابی توانایی عملکردی
- ارزیابی تعادل
پس از آنکه متخصص فیزیوتراپی اطلاعات لازم را درباره شرایط شما را به دست آورد به طراحی یک برنامه درمانی ورزشی متناسب با وضعیتی که دارید خواهد پرداخت. متخصص فیزیوتراپی به کنترل التهاب میپردازد تا تاندون توانایی ترمیم خود را داشته باشد. متخصص فیزیوتراپی همچنین به شما کمک میکند حرکاتی که باعث بروز درد یا بدتر شدن شرایط میشود را شناسایی کنید و از انجام دادن آنها خودداری نمایید. توجه کردن به حالت صحیح ناحیه آسیب دیده به منظور کاهش فشار از روی تاندون اهمیت بسیار زیادی دارد.
پی آر پی تراپی (تزریق پلاسمای غنی از پلاکت)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت برای درمان کشیدگی تاندون یک روش جدید است که توسط متخصص ارتوپد انجام میشود. در این روش نمونه خون شما تهیه میشود سپس درون دستگاه سانتریفیوژ قرار میگیرد تا خون و مشتقات خونی از یکدیگر جدا شوند. نمونه نهایی حاوی پلاکت و فاکتورهای رشد است که به تسریع فرایند بهبود کمک میکند. پس از آماده شدن نمونه مورد نظر به درون ناحیه آسیب دیده تزریق میشود.
استفاده از بریس
استفاده از بریس در افرادی که دچار آسیب دیدگی و کشیدگی تاندون شده اند یا تاندونهای آنها به راحتی آسیب میبیند توصیه خواهد شد. بریس باعث میشود که از عضو مورد نظر در هنگام حرکت کردن محافظت شود. بریس نمیتواند از بروز آسیب دیدگیهای شدید پیشگیری نماید اما در دوران بهبود و توانبخشی به بیمار برای انجام دادن حرکات ساده کمک خواهد کرد. به غیر از مواردی که باید ناحیه آسیب دیده هیچ گونه حرکتی نداشته باشد، استفاده از بریس به صورت دوره ای توصیه میشود تا مفصل همچنان توانایی حرکتی خود را حفظ کند. گاهی اوقات بیمار بدون مشورت با پزشک به صورت ۲۴ ساعته از بریس استفاده میکند که این امر منجر به سفتی مفصل و ضعیف شدن عضلات اطراف آن خواهد شد.
ورزش درمانی
بهترین روش برای درمان تاندنیوپاتی ورزش کردن است. تادونی که دچار آسیب دیدگی شده است همانند اعضای سالم بدن به خوبی به تمرینات ورزشی پاسخ میدهد. انجام دادن حرکات ورزشی به طور صحیح باعث میشود تاندون به تقویت خود بپردازد. برنامه ورزش درمانی با توجه به شرایط بیمار و ماهیت آسیب دیدگی تعیین خواهد شد. انواع مختلف آسیب دیدگی تاندون به کمک یک نوع تمرین ورزشی که حرکت برون گرا نام دارد درمان میشوند. این تمرین ورزشی باعث افزایش طول تاندون خواهد شد و به درمان ۵۰ تا ۶۰ درصد از آسیب دیدگیهای تاندون میپردازد. اخیراً محققان متوجه شده اند که انواع مختلف آسیب دیدگی تاندون به کمک تمرینات ورزشی مختلف درمان میشود. آسیب دیدگی مزمن یا دردناک تاندون به تمرینات ورزشی ایزومتریک (که شامل افزایش توانمندی بدون حرکت دادن تاندون است) به خوبی پاسخ میدهد.
تمرینات ورزشی درون گرا و برون گرا میتوانند به بهبود آسیب دیدگی تاندون کمک کنند. انقباضات سریع تاندون در هنگام ورزش یک بخش مهم از فرآیند توانبخشی محسوب میشود. این حرکات ورزشی تحت عنوان تمرینات پلی متریک یا حرکات ورزشی کششی شناخته میشوند که اغلب در فعالیتهایی که با پرش مکرر همراه است دیده میشود. معمولاً بهبود تاندون حدود ۳ تا ۶ ماه طول میکشد. میتوان این تمرینات ورزشی را در منزل و با استفاده از وزن بدن یا به کمک طناب ورزشی انجام داد.
شما برای انجام برخی از تمرینات ورزشی به تجهیزات باشگاهی نیاز دارید. متخصص فیزیوتراپی به طراحی یک برنامه ورزشی جامع و دقیق میپردازد که با شرایط شما مطابقت دارد و پس از مدتی شما را به عرصه ورزش بر میگرداند. به طور کلی پیروی کردن از یک برنامه ورزشی جامع و ساختارمند که شامل حرکات تقویتی و کششی است به بهبود آسیب دیدگی تاندون کمک خواهد کرد. همکاری با متخصص فیزیوتراپی و پیروی کردن از دستورات او به شما کمک میکند هرچه سریع تر بهبود پیدا کنید.
پیشگیری از آسیب دیدگی تاندون
روشهای متعددی برای پیشگیری از آسیب دیدگی تاندون وجود دارد که بهترین روش ورزش کردن میباشد. آسیب دیدگی تاندون از قبیل تاندون آشیل، تاندون سرینی، پاتلا و همسترینگ در میان ورزشکاران به ویژه دوندگان بسیار شایع است. باید برنامه ورزشی به نحوی طراحی شود که بین جلسات ورزشی مخصوص حرکات کلیدی یا دشوار فاصله زمانی مناسبی قرار داشته باشد. باید در طول هفته به اندازه کافی استراحت کنید تا بدن آمادگی لازم برای تمرینات بعدی را داشته باشد.
خستگی مداوم عضلات در هنگام ورزش کردن باعث میشود نتوانند به جذب فشاری که از زمین به آنها وارد میشود بپردازند و در نتیجه تاندون تحت فشار قرار میگیرد. به عبارتی زمان شما عملکرد بهتری دارید که بتوانید به اندازه کافی در فواصل بین جلسات تمرین استراحت کنید.
یک روش دیگر برای پیشگیری از آسیب دیدگی تاندون انجام دادن حرکات کششی و تقویتی میباشد. انعطاف پذیری مناسب بدن به شما برای انجام حرکات و حالات مختلف، رفع فشار از روی نقاط مختلف تاندون و پیشگیری از آسیب دیدگی احتمالی کمک میکند. تقویت نقاط کلیدی بدن از قبیل مچ پا، زانو، ران و بالا تنه به بهبود توانایی عملکردی نواحی و رفع فشار از روی آنها کمک خواهد کرد. حرکات ورزشی تقویتی باعث میشود توانایی تاندون برای مقابله با فشار افزایش پیدا کند، نحوه کنترل حرکات را یاد بگیرد و از بروز آسیب دیدگی پیشگیری نماید. متخصص فیزیوتراپی با توجه به نیازهای ورزشی خاص شما یا سابقه آسیب دیدگی به طراحی برنامه ورزشی مناسب خواهد پرداخت.