پای مصنوعی (پروتز پا): راه رفتن با پروتز پای (بالا و زیر زانو)

پای مصنوعی یا پروتز، یک وسیله جانبی مکانیکی است که به عنوان جایگزینی برای اندامی که یک فرد از دست داده است استفاده می‌شود و به شکل جزئی یا کامل، نقش اندام از دست رفته را ایفا می‌کند. پروتز می‌تواند یک وسیله جانبی زیبایی و آرایشی نیز باشد تا این واقعیت که اندام از دست رفته است را پنهان کند (مانند شیشه چشم) یا به عنوان یک فن آوری که به انجام عملکردهای اندام قطع شده کمک می‌کند، استفاده می‌شود (مانند پای مصنوعی)

افرادی به پروتز پا نیاز دارند که به دلیل بروز یک سانحه یا تصادف، دیابت، نقص مادرزادی و غیره پاهای خود را از دست داده‌اند. پروتز پا با تکنولوژی بالا به چنین افرادی این امکان را می‌دهد تا به سطح بالایی از عملکرد نسبتاً یکسان با عملکرد اندام واقعی خود پیش از قطع عضو دست پیدا کنند. پروتزها را می‌توان از بخش‌های مختلف بدن و در طول‌های مختلف نصب کرد. به این معنی که پروتز پا را می‌توان در زیر زانو، بالای زانو یا از طریق زانو به بدن متصل کرد. پروتز همچنین از زیر لگن و از طریق لگن نیز به بدن متصل می‌شود.

انواع مختلف پروتزهای پا 

امروزه پروتزها می‌توانند به شکلی عمل کنند که تقریباً به شکل عالی مشابه اندام واقعی باشند. یکی از رایج ترین انواع پروتز، پروتز پا است که می‌تواند قطع عضو از ناحیه ران یا زانو، ساق پا و مچ پا را جبران کند. اگر در خصوص هزینه مشکلی نداشته باشید، می توانید پروتز مخصوصی را خریداری کنید که حتی به شما امکان انجام اقداماتی مانند رقابت در سطح المپیک روی زمین و در استخر را بدهد. برای افراد دیگر می‌توان راه حل‌های ساده‌تری که شامل استفاده از پاهای پروتزی که برای حمل بار کوچک طراحی شده‌اند، در پیش گرفت. مانند افراد بازنشسته که فعالیت آنها در حداقل میزان ممکن است.

در بازار پروتز، انواع مختلفی از پروتز پا وجود دارد که با فعالیت‌های مختلف سازگار هستند:

• پروتز‌های مناسب برای پیاده روی در یک محیط شهری
• پروتز پا برای زمین‌های سخت (مانند کشورهای جهان سوم) این پای پروتز، ارزان قیمت‌تر است.
• پای پروتز مناسب برای ورزشکاران این نوع از پروتز مناسب دویدن بوده و دارای فناوری پیشرفته‌ای است که فعالیت با شدت بالا را ممکن می‌کند.

معمولاً پروتزهای پا را به دو گروه بالای زانو و زیر زانو و تقسیم می‌کنند.

پروتز پای زیر زانو 

پروتز پای زیر زانو به منظور استفاده پس از قطع عضو از ناحیه ساق پا طراحی شده است. این نوع از پروتزها انواع و مدل‌های مختلفی دارند که ظرفیت اتصال متفاوتی دارند یا با مواد مختلفی ساخته شده‌اند.

پروتزهای بالای زانو 

پروتز بالای زانو به این معنا است که پروتز برای قطع عضو از ناحیه ران طراحی شده است. انتخاب پروتزی از این نوع بسیار مهم است زیرا عملکرد آن به تقلای زیاد نیاز دارد.

تطابق پیدا کردن پروتز پا 

گزینه‌هایی برای استفاده از پای مصنوعی برای بهبود تحرک

هنگامی که شما با استفاده از یک پروتز را در نظر می‌گیرید، مهم است که در درجه اول بدانید که پزشک شما آن را تایید می‌کند. قبل از عمل جراحی، پزشک قدرت تعادل و دامنه حرکتی ماهیچه های شما را بررسی می‌کند.

قبل و بعد از عمل قطع عضو، پزشک با همکاری سایر کارمندان مرکز مراقبت‌های پزشکی شما، سلامت عمومی شما را ارزیابی کرده و به دقت مشکلات پزشکی که ممکن است با افزودن فشار جسمانی اضافه به وجود بیاید و آسیب جسمانی ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت که مانع استفاده از پروتز می‌شود را بررسی می‌کند.

علاوه بر این، سلامت روانی شما، سطح انرژی، عملکرد و منابع شما در خانه نیز برای بهبودی ارزیابی خواهند شد. اگر پروتز برای شما مناسب باشد ،پزشک برای شما نسخه‌ای تهیه می‌کند.

تصمیم به ادامه دادن این گزینه یا انجام ندادن آن به خود شما بستگی دارد.

نصب یک پروتز

اگر پزشک شما تصمیم بگیرد که شما کاندیدای مناسبی برای دریافت پروتز هستید، لزوما اولین فکر شما ترجیح خود برای استفاده از یک پروتز، ویلچر، واکر یا عصا، یا حتی اینکه اصلاً می‌خواهید از یک پروتز استفاده کنید یا خیر نخواهد بود.

قبل از بحث درباره این سوالات، صادقانه جنبه‌های حیاتی زندگی خود را بررسی کنید و به کیفیت و ارزش‌های زندگی خود بیاندیشید. سبک زندگی، منابع و اهداف توانبخشی خود را در نظر بگیرید. گاهی اوقات ویرایش این لیست از برخی نقاط، در تصمیم گیری به شما کمک می‌کند.

در مرحله بعد، طیف وسیعی از حرکات یا گزینه‌های وسیله کمکی موجود برای نوع قطع عضو خود را بررسی کنید. با کادر پزشکی مشورت کنید. به خاطر داشته باشید برخی از افراد دچار قطع عضو اصلاً از پروتز استفاده نمی‌کنند و برخی از آنها تا حدی از آن بهره می برند.

سوالاتی که باید از خود بپرسید شامل جنبه‌هایی است که در دستیابی به اهداف خود به شما کمک می‌کنند و به شما این امکان را می‌دهند تا زندگی مورد نظر خود را دنبال کنید.

آیا سطح بالکن خانه شما دارای یک سطح شیبدار است؟ آیا به دستگاهی نیاز دارید که به شما کمک کند تا به محل کار خود بازگردید؟ آیا باید از فرزندان خود مراقبت کنید؟ آیا می‌خواهید صندلی چرخدار سفارشی بگیرید؟ آیا برای ورود به خانه آسانسور وجود دارد؟ آیا قصد رانندگی‌کردن یا موتور سیکلت سواری را دارید؟

آیا می‌خواهم دوباره راه بروم؟

این سوالی است که باید از خود بپرسید. استفاده از یک رویکرد گسترده‌تر در درک اهداف مربوط به تحرک، به شما کمک خواهد کرد. تکنسین و فیزیوتراپیست پروتز در انتخاب دستگاه تحرک یا وسیله کمکی که برای شما بهترین عملکرد را خواهد داشت به شما کمک می‌کند.

داشتن یک رویکرد گسترده‌تر همچنین به شما کمک می‌کند تا از مشکلات ناشی از قطع عضو جلوگیری کنید. دام اصلی که ممکن است گرفتار آن شوید، در نظر گرفتن انتظارات غیر واقعی درباره توانایی جسمانی خود است.

 فرایند قطع عضو برای افرادی که از سطوح پایین‌تر انرژی و بیماری‌های چندگانه رنج می‌برند، بیشتر از سایرین چالش برانگیز است.

با این حال ممکن است استفاده از ایمپلنت، انرژی بیشتری ببرد. افرادی که دچار قطع عضو پا از زیر زانو هستند، در حین راه رفتن با یک پای مصنوعی، ۳۰ درصد بیشتر از افرادی که روی هر دو پای خود راه می‌روند انرژی فعال می‌کنند. راه رفتن با یک پروتز بالای زانو شامل استفاده از ۷۰ درصد انرژی بیشتر است.

آیا این سناریویی است که می‌توانید از آن استفاده کنید؟ اجازه ندهید واقعیت از نظر شما دور بیافتد. با این حال به خاطر داشته باشید که هرگز برای بهبود آمادگی جسمانی خود دیر نیست. بسیاری از افراد دچار قطع عضو همچنان به انجام فعالیت‌هایی که قبل از قطع عضو داشته‌اند، ادامه می‌دهند؛ یا فعالیت‌های ورزشی جدیدی مانند اسکی، گلف و حتی اسکای دایوینگ را آغاز می‌کنند.

مزایای استفاده از پروتز

اگر متوجه شدید که کاندیدای مناسبی برای پروتز هستید اما هنوز اطمینان ندارید که پروتز واقعا انتخاب مناسبی برای شما باشد، برخی از مزایای استفاده از دستگاه پروتز را در نظر بگیرید:

• در بسیاری موارد، اندام پروتز نسبت به گزینه‌های دیگر، توانایی بیشتری برای تمرین و درگیر شدن در فعالیت‌های جسمانی به شما می‌دهد.
• استفاده از پروتز به جریان خون به سمت بالا و سیستم گوارشی شما کمک می‌کند و مطالعات نشان داده‌اند که افراد دچار قطع عضو که به طور منظم ورزش می‌کنند، از اعتماد به نفس بالاتری برخوردارند و نسبت به بیماران بدون تحرک سلامت عمومی بالاتری دارند.
• پروتز باعث افزایش استقلال عملکرد می‌شود. به عبارت دیگر ممکن است شما بتوانید بسیاری از فعالیت‌هایی که قبل از قطع عضو انجام می‌دادید را بدون اتکا به کمک دیگران دوباره انجام دهید. حتی فعالیت‌هایی که بسیار ساده به لحاظ می‌آیند؛ مانند پیاده روی به صورت مستقل، حمام کردن یا لباس پوشیدن که برای شما پیروزی‌های قابل توجهی به شمار می‌آیند. افراد دچار قطع عضو پا که از پروتز و صندلی‌های چرخدار استفاده می‌کنند، همزمان گزارش می‌دهند که با پوشیدن پروتز، شرم و ناراحتی معلولیت را کمتر احساس می‌کنند.

در واقع بیشتر معلولین که به قدر کافی سالم هستند،  به پروتز دسترسی دارند، از پروتز استفاده می‌کنند یا حداقل سعی می‌کنند از آن استفاده کنند، به مزایای خوبی دست پیدا می‌کنند.

کلید موفقیت پروتز

در حالت ایده‌آل شما برای طولانی مدت با یک متخصص پروتز همکاری خواهد کرد. بنابراین ارتباط متقابل شما باید به راحتی و با بهترین سطح ارتباطات انجام شود. اگرچه متخصص شما باید بداند که چگونه خوب گوش کند و ارتباط برقرار کند اما به خاطر داشته باشید که ارتباط موثر، دو طرفه است. شما باید سهم خود را با ارائه اطلاعات دقیقی که برای موفقیت متخصصی که با شما کار می‌کند لازم است، انجام دهید. برقراری رابطه دراز مدت و پایدار بین شما و متخصص خود، کلید موفقیت استفاده از پروتز است.

فرآیند تنظیم

در هنگام انتخاب یک متخصص پروتز مناسب و صحبت کردن درباره نسخه شخصی خود، سبک زندگی، نیازها و اهداف، متخصص استامپ (بخش باقی مانده از عضو شما) را بررسی کرده و روند تنظیم را آغاز می‌کند.

این فرایند با برداشتن بخیه‌ها یا زمانی که مشخص شود استامپ می‌تواند وزن اندکی را تحمل کند یا با فشار کنار بیاید آغاز می‌شود.

در ابتدا برای شما از یک پروتز موقت استفاده می‌شود که به عنوان چرخ تمرینی عمل می‌کند. پروتز اندام موقت حدود دو تا سه ماه پس از عمل جراحی قرار داده می‌شود.

پروتز دائمی معمولاً ۴ تا ۶ ماه پس از عمل جراحی قرار داده می‌شود. ممکن است لازم باشد معلولین دچار مشکلات سلامتی خاص مانند دیابت، برای نصب پروتز و تنظیم آن بیشتر صبر کنند.

ظاهر پروتز موقت مانند پروتز دائمی به نظر نمی‌رسد اما شما می‌توانید استفاده از آن را تحت هدایت و راهنمایی فیزیوتراپیست خود آغاز کنید.

متخصصان پروتز و برخی از شرکت‌ها پروتزهایی را تولید می‌کنند که به شما این امکان را می‌دهند تا از دستگاه آزمایشی استفاده کنید و از این طریق بتوانید فیزیوتراپی را با آن تمرین کرده و مشخص کنید که آیا این دستگاه برای شما مناسب است یا خیر. در این سناریو، اطمینان حاصل کنید که دوره آزمایشی به اندازه‌ای طولانی باشد که نحوه بردن بیشترین استفاده از دستگاه خود را یاد بگیرید.

قطعات پروتز

نوع قطع عضو شما و نوع پروتکل تجویز شده برای شما، اجزای تشکیل دهنده پروتز تولید شده را مشخص می‌کند.

این اجزای اساسی شامل قطعات زیر هستند:

• شاسی- این قطعه در داخل استامپ جا می‌گیرد و آن را به پروتز متصل می‌کند.

این قطعه را می‌توان به صورت جداگانه با پلاستر یا فایبرگلاس تنظیم کرد تا مناسب استامپ باشد یا می‌توان با اندازه‌گیری‌های رایانه‌ای آن را تولید کرد. تنظیم مناسب سوکت برای موفقیت استفاده از ایمپلنت ضرورت دارد. هنگامی که شکل یا اندازه استامپ به دلیل تورم، فرسودگی ساکرال یا نوسانات وزن بدن تغییر می‌کند، ممکن است ایمپلنت به تنظیم یا تنظیم مجدد نیاز داشته باشد.

• پوشش یا جوراب

خط اتصال بین پوسته و سوکت که مانع بریدگی یا اصطکاک سطح پوست می‌شود. جوراب است. جوراب می‌تواند از پارچه، ژل سیلیکون یا فوم تشکیل شده باشد و حاوی موادی باشد که خاصیت ضد آلودگی دارند.

• سیستم نگهدارنده – سیستم نگهدارنده پروتز روی استامپ

سیستم‌های نگهدارنده مختلفی از جمله کمربند، تسمه و بند وجود دارند: تاخیر آناتومیکی؛ آستین‌های تعلیق؛ مکانیسم‌های دارای قفل پین؛ سیستم‌های مکشی و نگه داشتن سیستم روی پایه خلأ؛ هر نوع از این نگهدارنده‌ها مزایا و معایبی دارند و انتخاب شما به عوامل مختلفی از جمله هزینه، زیبایی، سبک زندگی، نوع برش، سطح قطع عضو و اهداف پروتز بستگی دارد.

• میله یا تیر که شاسی را به یک دستگاه خارجی وصل می‌کند.
• دستگاه خارجی یک دسته، قلاب یا وسیله متصل به انتهای فوقانی پروتز است که در انجام کارهای ویژه به شما کمک می‌کند.
• پوشش پوست– یک پوشش آرایشی غیر اجباری است که بر روی پروتز ساخته می‌شود و به گونه ای طراحی شده است که باعث می‌شود پروتز مانند یک اندام طبیعی به نظر برسد.