فیکساتورهای اکسترنال ابزارهایی فلزی هستند که با استفاده از سیم‌ها یا پین‌های رِزوِه‌دار (پیچ‌های بلند) به استخوان‌های بازو، دست، پا یا مچ پا وصل می‌شوند. این سیم‌ها یا پین‌های رزوه‌دار از پوست و عضلات عبور کرده و وارد استخوان می‌شوند. قسمت اعظم این وسیله بیرون از بدن قرار می‌گیرد و به همین دلیل است که به آن فیکساتور اکسترنال یا خارجی گفته می‌شود. بسیاری از افراد برای درمان فقط به یک فیکساتور خارجی نیاز دارند، اما بعضی دیگر به دو یا چند عدد از این فیکساتورها احتیاج پیدا می‌کنند.
مزایا و ملاحظات مربوط به فیکساتورهای اکسترنال
مزیت اصلی فیکساتورهای اکسترنال این است که می‌توان آن‌ها را سریع و آسان نصب کرد. با این ابزارها، خطر عفونت در محل شکستگی بسیار کم است، اگر چه احتمال بروز عفونت در جاهایی که پین‌ها وارد پوست می‌شوند وجود دارد.
فیکساتورهای اکسترنال اغلب برای آسیب‌دیدگی‌های تروماتیک شدید استفاده می‌شوند چرا که با به کارگیری آن‌ها می‌توان اندام آسیب‌دیده را به سرعت بی‌حرکت ساخت و در عین حال دسترسی به بافت‌های نرمی که ممکن است نیاز به درمان داشته باشند هم امکان پذیر می‌شود. این مسئله زمانی اهمیت زیادی پیدا می‌کند که پوست، عضله، عصب‌ها یا رگ‌های خونی آسیب قابل توجهی دیده باشند.
استفاده از فیکساتورهای اکسترنال همچنین نزدیک کردن دو سر استخوان به هم، دور کردن آن‌ها از یکدیگر و برگرداندن آن‌ها به وضعیت قبلی را ممکن ساخته و در همان حال مانع از حرکت مفاصل مجاور نمی‌شود. این ویژگی نه تنها به قرارگیری استخوان در وضعیت صحیح کمک می‌کند، بلکه خطر تحلیل رفتن عضله و اِدِم (یا تجمع بیش از حد مایع) به دلیل بی‌حرکتی کامل یک عضو را نیز به حداقل می‌رساند.
استفاده از فیکساتور اکسترنال تحت شرایط زیر توصیه نمی‌شود:
- وجود ناهنجاری‌ها یا زوال استخوان که امکان بی‌حرکت‌سازی را کاهش می‌دهد.
- عدم توانایی یا تمایل فرد برای مراقبت صحیح از پین‌ها و سیم‌ها.
- ابتلا به اختلالات دستگاه ایمنی که خطر بروز عفونت را افزایش می‌دهد.
معایب فیکساتورهای اکسترنال
- خطر عفونت مسیر عبور پین‌ها
- امکان شکستگی در محل ورود پین‌ها به استخوان بعد از برداشتن فیکساتور
- دست و پا گیر بودن و نیازشان به مراقبت و توجه بسیار
- خشکی مفصل بعد از بی‌حرکت شدن به مدت طولانی
انواع فیکساتورهای اکسترنال
به طور کلی دو نوع فیکساتور اکسترنال وجود دارد: یک‌طرفه و حلقوی. به ترکیب این دو «فیکساتورِ هیبریدی» گفته می‌شود.
فیکساتور یک‌طرفه [نوع مدولار AO]
به این نوع فیکساتورها به این دلیل یک‌طرفه گفته می‌شود که آن‌ها برخلاف نوع حلقوی، روی یک طرف عضو آسیب دیده قرار می‌گیرند. فریم‌های یک‌طرفه اجازه می‌دهند که عضو همچنان توانایی حرکت داشته باشد، از عوارض جانبی جلوگیری کرده و پایداری استخوانی فراهم می‌کنند.
فیکساتورهای حلقوی
ساختمان این نوع فیکساتورهای اکسترنال تشکیل شده است از یک سری حلقه، سیم، میله‌های اتصال دهنده و قفل‌های نگهدارنده. این نوع فیکساتور اکسترنال می‌تواند اشکال متنوعی داشته باشد. برای مثال، معمولاً برای دور شانه و پروگزیمال فمور که یک حلقه کامل به راحتی جا نمی‌گیرد از یک نیم حلقه استفاده می‌شود.
فیکساتورهای اکسترنال چگونه نصب می‌شوند؟
در طول جراحی، پزشک برش‌های کوچکی ایجاد کرده و از طریق آن‌ها پین‌ها یا سیم‌ها را وارد استخوان می‌کند. فریم فیکساتور اکسترنال با استفاده از یک سری گیره و میله به همین پین‌ها و سیم‌ها متصل می‌شود. اگر قرار باشد که استخوان طولانی‌تر شده یا صاف شود، در این صورت پزشک با روش جراحی استخوان را می‌برد (استئوتومی) تا دو قطعه استخوان جداگانه ایجاد کند.
بعد از نصب فیکساتور اکسترنال چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بعد از جراحی، به استخوان ۵ تا ۷ روز استراحت داده می‌شود تا فرایند بهبودی آغاز شود. بعد از این دوره، «فاز کشش» درمان شروع می‌شود. در این مرحله، به بیمار یا یکی از اعضاء خانواده او یک برنامه زمان‌بندی داده می‌شود که به آن‌ها نشان می‌دهد که چگونه با چرخاندن یک سری توپی کوچک یا بخش‌های دیگری از فیکساتور قطعات استخوان را به آرامی از یکدیگر دور کنند. به این فرایند تدریجی دور کردن قطعات استخوان از یکدیگر «کشش» گفته می‌شود. در اینجا، همچنان که قطعات استخوان با نرخ آرامِ تقریباً ۱ میلیمتر در روز از یکدیگر دور می‌شوند، در فضای ایجاد شده بین آن‌ها استخوان جدید شکل می‌گیرد.
به استخوان جدید «استخوان بازسازی شده» گفته می‌شود. فاز کشش تا زمانی که استخوان صاف یا اصلاح شود ادامه پیدا می‌کند. در طول فاز کشش نیاز خواهد بود که بیمار هر ۱۰ تا ۱۴ روز به پزشک مراجعه کند.
بعد از آنکه اصلاح مورد نظر انجام شد، «فاز استحکام» شروع می‌شود که در آن استخوان بازسازی شده به آرامی سخت می‌شود. در طول این فاز درمان، فیکساتور اکسترنال مثل قبل در جای خود باقی می‌ماند تا در طول مدت التیام استخوان تکیه‌گاهی برای آن باشد. استخوان بازسازی شده زمانی مستحکم می‌شود (التیام می‌یابد) که کاملاً سخت و کلسیمی شده باشد. فاز استحکام عموماً دو برابر فاز کشش زمان می‌برد.
برای مثال، اگر کشش یک ماه زمان برده باشد، استحکام دو ماه زمان نیاز خواهد داشت. در این صورت، فیکساتور اکسترنال در طول هر دو فاز کشش و استحکام، مجموعاً سه ماه روی پای بیمار باقی خواهد ماند.
برای کمک به التیام استخوان، بیمار می‌بایست از مصرف کردن نیکوتین در هر شکل آن خودداری کند، یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین داشته باشد و مکمل‌های ویتامینی و معدنی مصرف کند. در طول فاز استحکام، پزشک از بیمار می‌خواهد تا به تدریج قدری از وزن بدنش را بر روی دست یا پای درگیر بگذارد، که این هم استخوان را تشویق به سخت شدن و التیام یافتن می‌کند.
بعد از اینکه استخوان کاملاً محکم شد، می‌توان فیکساتور اکسترنال را از طریق یک جراحی سرپایی برداشت (بعد از عمل برداشتن فیکساتور نیازی نیست که بیمار شب را در بیمارستان بماند). برای حفاظت بیشتر از استخوان جدید، ممکن است پزشک عضو بهبود یافته را گچ بگیرد یا از بیمار بخواهد تا به مدت ۳ تا ۴ هفته بعد از برداشته شدن فیکساتور اکسترنال از یک بریس استفاده کند.
عفونت اطراف پین چیست؟
عفونت‌های اطراف پین شایع‌ترین مشکلات ناشی از استفاده از فیکساتورهای اکسترنال هستند. این عفونت‌ها از سطح پوست شروع می‌شوند. در صورت شناسایی زود هنگام، می‌توان آن‌ها را به سادگی درمان کرد. این عفونت‌ها اگر درمان نشوند، به بافت‌های نرم عمیق‌تر و یا حتی تا استخوان پیشروی می‌کنند.
خیلی مهم است که بیمار یا خانواده او علائم عفونت اطراف پین را بدانند. شایع‌ترین علائم این عارضه عبارتند از حساسیت به لمس در ناحیه‌ای از اطراف پین که قبلاً حساس به لمس نبوده و همچنین افزایش قرمزی اطراف پین. گاهی اوقات ناحیه عفونی در مقایسه با اطراف سایر پین‌ها گرما، ورم، درد یا ترشح بیشتری دارد.
پس از نصب فیکساتور اکسترنال، پزشک برای بیمار داروهای آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز می‌کند. اگر بیمار دچار علائم عفونت اطراف پین شد، می‌بایست داروها را تهیه کرده و فوراً مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی را شروع کند. شروع سریع مصرف آنتی‌بیوتیک (ظرف ۲۴ ساعت) نقش مهمی در درمان عفونت دارد.
یک عفونت جدی‌تر (یعنی سندروم شوک سمی یا فاسئیت نکروزان) که بتواند جان بیمار را به خطر بیندازد بسیار به ندرت پیش می‌آید. نشانه‌های یک عفونت جدی‌تر عبارتند از درد در اطراف پین به همراه یک یا چند مورد از علائم زیر:
- تب
- خستگی
- راش‌های پوستی
- تهوع
- استفراغ
- بی‌حالت شدن چشم‌ها، رنگ پریدگی یا برافروختگی
